معابری که در قم توان معلولان را می گیرد

 آماده سازی محیط و فراهم سازی امکانات و خدمات شهری برای استفاده افراد کم توان جسمی در قانون به عنوان حقوق شهروندی برای معلولان در نظر گرفته شده است.

در قوانین حمایت از معلولان که در سازمان ملل متحد در سال 1982 مصوب شده است، اصل برابری فرصت‌ ها را به یک موضوع جهانی تبدیل کرد تا همه اقشار جامعه به یک میزان از امکانات زندگی(رفاهی، تحصیلی، اشتغال و سایر موارد) برخوردار باشند، این در حالی است که معلولان امروز برای عبور و مرور در سطح شهر نیازمند کمک دیگران هستند.

تاریخچه تصویب قوانین حمایتی از افراد دارای محدودیت حرکتی در ایران به سال 1368 تحت عنوان «ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای افراد معلول جسمی – حرکتی» برمی گردد.

همسطح کردن خیابان ها، ایجاد رمپ در ورودی اداره ها و بانک ها و مراکز عمومی و سیستم حمل و نقل عمومی مناسب از جمله مواردی است که باید برای احترام به قشر معلول در نظر گرفته شود.

این که حقوق شهروندی معلولان تا چه حد رعایت شده نیازمند واکاوی است که امروز سوالاتی را در ذهن معلولان به وجود آورده و باید دغدغه مندانه از سوی متولیان این امر مورد توجه قرار گیرد.

** فاطمه زند، روشندل در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به این که بدون کمک خانواده قادر به حضور در خیابان و زندگی روزمره نیستم گفت: مشکلات بسیاری در مسیر راه نابینایان وجود دارد.

وی افزود: مراکز آموزشی و مهارت ورزی ویژه معلولان مناسب سازی نشده است، از این رو نمی توانیم از خدمات آموزشی و علمی بهره مند شویم.

وی ادامه داد: تعداد محدودی از پیاده روها ویژه معلولان مناسب سازی شده است که این امر کافی نیست و باید به صورت گسترده در سطح شهر اجرایی شود.

** حسین احمدی، معلول جسمی و حرکتی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به این که تاکسی ها در سطح شهر معلولان را جابه جا نمی کنند گفت: زمانی که با ویلچر در سطح شهر حضور پیدا می کنیم راننده ای به ما کمک نمی کند، از این رو باید از آژانس ها استفاده کنیم.

وی ابراز کرد: متاسفانه در سیستم حمل و نقل عمومی از جمله اتوبوسرانی نیز اقدام های مناسب سازی برای معلولان جهت استفاده از امکانات در نظر گرفته نشده است.
وی از مسئولان خواست به علت هزینه های بالا در کرایه های وسیله نقلیه برای رفاه حال معلولان تدابیری بیاندیشند.

**مادر عباس محمدزاده از معلولان ذهنی نیز گفت: ما توقعی از مسئولان برای استفاده فرزند معلولمان از خدمات شهری نداریم بلکه از آنها خواستار هستیم تنها مراکز توانبخشی را برای معلولان مناسب سازی کنند.

زهرا کربلایی ادامه داد: بالا و پایین بردن فرزندم از پله های مراکز توانبخشی بسیار خسته کننده است و در توان من نیست.

وی ابراز داشت: مکانی که به عنوان توانبخشی معلولان نام دارد باید برای این قشر مناسب سازی شده باشد تا آنها به راحتی بتوانند از این خدمات بهره مند شوند، آیا این حق این افراد نیست؟

** زهرا آذری، معلول جسمی و حرکتی در گفت و گو با ایرنا، از نگاه های ترحم آمیر مردم در جامعه انتقاد کرد و گفت: ما معلولان حقوق اولیه را برای زندگی در جامعه نداریم، این در حالی است که نگاه های ترحم آمیز مردم دردهای ما را چند برابر می کند.

وی افزود: معلولیتی که به طور مادرزادی اتفاق افتاده و از دست ما خارج بوده نباید با نگاه ها و یا گاهی صحبت های ناشایست مردم ما را آزار دهد.

وی گفت: باید فرهنگ جامعه را به سمت پذیرش حقوق شهروندی معلولان و احترام و تکریم آنان ارتقا داد تا دست کم نگاه های سنگین ترحم آمیز مردم کم تر معلولان را آزار دهد.

** معاون امور توانبخشی بهزیستی قم در گفت و گو با ایرنا با اشاره به این که 22 هزار معلول در این استان زندگی می کنند گفت: حدود 2 درصد جمعیت استان قم را معلولان تشکیل می دهند که نیازمند خدمات مناسب سازی شهری هستند.

جمعیت استان قم در سرشماری سال 95 یک میلیون و 292 هزار نفر اعلام شد.

محمد علی مقدم خواه از برگزاری جلسه های متعدد با مسئولان در خصوص مناسب سازی معابر و خدمات شهری به معلولان خبر داد و گفت: جلسه های مختلفی با شهرداری قم و استانداری و دستگاه های مربوطه برگزار شده است که امیدواریم با همکاری دستگاه های مربوطه شاهد مناسب سازی معابر شهری برای عبور و مرور معلولان باشیم.

وی ادامه داد: در این خصوص دبیرخانه مناسب سازی معابر شهری و خدمات رسانی به معلولان در اداره کل بهزیستی قم تشکیل شده است تا با همکاری دستگاه ها مسائل و مشکلات این قشر بررسی و رسیدگی شود.

معاون امور توانبخشی بهزیستی قم به فرهنگسازی تغییر نگاه در خصوص معلولان تاکید کرد و گفت: معلولان دارای توانمندی های ویژه ای هستند که باید زمینه حضور و اشتغال آنان در جامعه فراهم شود.

وی گفت: دستگاه ها در خدمات رسانی به این قشر به عنوان بخشی از شهروندان فارغ از هر گونه نگاهی موظف هستند، ضمن این که اتفاق های خوبی در خصوص مناسب سازی ویژه معلولان در اداره های استان صورت می گیرد.

** کارشناس دبیرخانه مناسب سازی بهزیستی قم نیز اظهار داشت: امسال مهمترین کاری که در حوزه مناسب سازی معابر معلولان صورت می گیرد ارزیابی عملکرد دستگاه ها در این خصوص است.

محمدرضا رحیمی گفت: در این ارزیابی شاخص هایی در خصوص توجه به درب ورودی نهادها، فضای سرویس های بهداشتی، رمپ، آسانسور ها و سایر موارد در دستگاه های اجرایی مورد بررسی قرار می گیرد.

وی افزود: این بهترین فرصتی است تا دستگاه ها برای خدمات رسانی مناسب به معلولان زمینه رفت و آمد آنان را در اداره ها فراهم سازند.

وی با اشاره به ساخت و سازها مجتمع های عمومی اظهار داشت: با همکاری شهرداری و دستگاه های مربوطه هماهنگی صورت گرفته تا در صدور پروانه ساختمان های عمومی شاخص های مناسب سازی ویژه معلولان در نظر گرفته شود.

کارشناس دبیرخانه مناسب سازی بهزیستی قم گفت: همچنین بازدید اولیه از متروی قم انجام شده است تا وضعیت مناسب سازی آن با جدیت پیگیری شود تا در آینده مشکلی برای استفاده معلولان ایجاد نشود.

به گفته وی، بازدید های میدانی از بیمارستان ها، هتل ها و مساجد در حال ساخت صورت گرفته است تا شاخص ها رعایت شود.

وی از خدمات بانکی برای معلولان خبر داد و گفت: 15 شعب از بانک های مختلف در استان قم اقدام های مناسب سازی را برای رفت و آمد معلولان انجام داده اند ضمن این که سایر بانک ها نیز در حال انجام عملیات اجرایی در این حوزه هستند.

وی با اشاره به این که در سیستم حمل و نقل عمومی نیز برنامه ریزی صورت گرفته است گفت: شهرداری قم 40 دستگاه اتوبوس مناسب سازی شده خریداری کرده است که توسط آن معلول می تواند با ویلچر وارد اتوبوس شود.

** رئیس هیات مدیره مراکز توانبخشی غیردولتی استان قم در گفت و گو با ایرنا در خصوص دغدغه مندی معلولان از نامناسب سازی مراکز توانبخشی گفت: 35 مرکز توانبخشی زیر نظر بهزیستی استان در خدمات رسانی به 2 هزار معلول فعال است.

محمد حسن قنبری افزود: 50 درصد مراکز توانبخشی در ساختمان های اجاره ای قرار دارد، از این رو مناسب سازی در ساختمان های اجاره ای امکان پذیر نیست و در صورت هرگونه تغییر در ساختمان های اجاره ای باید بعد از تخلیه و یا تمام شدن مدت زمان اجاره ساختمان را به حالت اولیه برگرداند که این امر برای مدیران مراکز توانبخشی هزینه بر است.

وی با اشاره به این که ساختمان دانشگاه صنعتی قم به معلولان اختصاص دارد گفت: این ساختمان در گذشته ویژه معلولان مناسب سازی شده است و دوره های آموزشی و علمی، اشتغال، حرفه آموزی، توانمندسازی زنان سرپرست خانوار و کارگاه های مختلف برای معلولان در آن برگزار می شده است.

وی افزود: متولیان این امر باید پیگیر حق معلولان باشند و این ساختمان را در اختیار مراکز توانبخشی و خدمات رسانی به قشر معلولان قرار دهند.

امروزه موضوع مناسب سازی مهمترین موضوع معلولان برای نمایش توانمندی های آنان در سطح جامعه است که در آنان روحیه خوداتکایی و استقلال را در مباحث اجتماعی و اقتصادی تقویت می کند.

تساوی فرصت ها، استقلال نسبی و عدالت اجتماعی بخشی از حقوق شهروندی است که نباید موضوع معلولیت برای این قشر، محرومیت از این حق مسلم را ایجاد کند ضمن این که باید موانع حضور آنان در جامعه بررسی و حل شود.

باید نوع نگرش ها در جامعه به معلولیت ها تغییر کند تا معلولان با توانمندی ها ویژه و بهره مندی از فرصت ها بتوانند در اجتماع فعالیت کنند که این امر با نوع نگاه بشردوستانه و تفکر خدمت رسانی به همه قشرها در جامعه رقم می خورد.