مناسب سازی معابر، مطالبه ای عمومی

13 آبان 1397

کمبود اعتبار و امکانات لازم، موانع فکری، نبود فرهنگ سازی و اطلاعات جامع، عدم باور پذیری مسئولان و برنامه محور نبودن مناسب سازی معابر عمومی شهر برای تردد معلولان از چالش هایی است که کارشناسان و دست اندر کاران این حوزه به آنها اشاره می کنند.

در بند 25 مصوبه سی و هفتمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ارتباط با حقوق افراد معلول آمده است: اصل تساوی حقوق معلولان و افراد سالم حاکی از آن است که نیاز همه افراد جامعه از اهمیت یکسانی برخوردار بوده و رفع این نیازها اساس برنامه ریزی جوامع را تشکیل می دهد.

معیار مطلوب یک محل برای معلولان و جانبازان مناسب بودن فضای شهری اطراف با نیازهای حرکتی آنان و قابل استفاده بودن آن برای این افراد است و به همین بهانه خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) استان زنجان میزگردی با عنوان «مناسب سازی معابر عمومی برای معلولان و چالش های پیش رو» را با حضور حمیدرضا حمیدی عضو شورا و رئیس کمیسیون معماری و شهر سازی شورای شهر، فرهاد میرزایی معاون توانبخشی بهزیستی استان، محمدرضا براتی مسئول پیگیری مناسب سازی و کارشناس معماری و شهرسازی استانداری و مهدی قنبری مدیر عامل جامعه معلولان استان زنجان برگزار کرد.

**لزوم نهادینه شدن فرهنگ مناسب سازی
رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر زنجان در ارتباط با مقوله مهم مناسب سازی فضای شهری برای معلولان گفت: توجه به موضوع مناسب سازی معلولان و از طرفی رشد شهرنشینی و سونامی کهنسالان در آینده ای نه چندان دور این مهم را بیش از گذشته ضروری کرده است.

حمیدرضا حمیدی افزود: شمار معلولان حتی بیش از آمار یاد شده وجود دارد و بر این اساس فضای شهری نیز باید متناسب با آن آماده سازی شود.

وی بیان کرد: موضوع مهم مناسب سازی سطح شهر نه تنها برای قشر معلولان حتی برای افراد عادی نیز امری مهم تلقی شده و خوشبختانه مسیر در پیش گرفته نیز بسیار نوید بخش است.

این عضو شورای اسلامی شهر زنجان ادامه داد: طی سال های گذشته به موضوع مناسب سازی در اجرای طرح های عمران شهری زنجان عنایت ویژه ای شده و این موضوع از توجه روز افزون افکار عمومی جامعه به این مهم حکایت دارد.

مسئول پیگیری مناسب سازی معابر عمومی استانداری زنجان نیز گفت: هر چند اقدامات لازم در مورد مناسب سازی فضای عمومی برای معلولان با تاخیر در این استان آغاز و در واقع باور عملی زمان زیادی را به خود اختصاص داد اما این مهم باید سال های پیش مورد توجه قرار می گرفت.

محمدرضا براتی افزود: با کارهای انجام گرفته دستگاههای متولی به این باور رسیده اند که مناسب سازی فضای عمومی شهر برای معلولان باید مورد توجه باشد و تا حدودی زیادی می توان فرهنگ سازی لازم در دستگاههای اجرایی و مردم ایجاد کرد.

وی بیان کرد: هر میزان مطالبات از سوی گروههای هدف در ارتباط با این مقوله بیشتر باشد، مسئولان نیز به همان میزان در مسیر یاد شده حرکت می کنند و پیگیری ها مستمر انجام می گیرد.

معاون توانبخشی بهزیستی استان زنجان ادامه داد: هم اکنون افراد دارای آسیب، و معلول در جامعه کنونی درصد قابل توجهی از جمیعت کشور و این استان را تشکیل می دهند و در صورت محاسبه افرادی که با موانع فیزیکی مشکل دارند، نیاز به مناسب سازی معابر عمومی بیش از گذشته احساس می شود.

فرهاد میرزایی افزود: وجود موانع فکری در سطح جامعه برای تحقق برنامه های مناسب ساز ی معلولان همواره معضل آفرین بوده چرا که زیر ساخت های لازم پاسخگوی نیازهای این بخش نبوده است.

وی بیان کرد: ضرورت قانونی و مطالبه گری در جامعه از دیگر مواردی مهمی است که لزوم توجه به مقوله مناسب سازی را بیش از گذشته مهم جلوه گر می سازد.

مدیرعامل جامعه معلولان استان زنجان نیز در ادامه گفت: نیازهای اولیه یک فرد حضور در جامعه است و در این میان بحث مناسب سازی برای معلولان و اقشار کم توان یک ضرورت انکار ناپذیر بشمار می رود.

مهدی قنبری افزود: طی سال های گذشته موضوع مناسب سازی در جلسات برگزار شده خروجی مناسبی نداشت و تحقق این مهم به مسئولان باز می گردد که این تفکر را در اجرای پروژه های مختلف خود لحاظ کنند.

وی بیان کرد: جلسات مناسب سازی در صورتی نتایج مثبتی دارد که این مقوله مهم عینی در پروژه های عمرانی شهری ملموس باشد و استمرار این امر به باور پذیری خود تک تک افراد جامعه نیاز دارد.

رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر زنجان ادامه داد: برای مناسب سازی ساختمان عمومی و خصوصی استاندارد سازی لازم آن لحاظ شده که در صورت رعایت و گنجاندن ضوابط آن در طرح های تفضیلی قدرت اجرایی بیشتری خواهد داشت.

حمیدرضا حمیدی افزود: مرکز تحقیقات ساختمان نیز فهرستی در این ارتباط با مناسب سازی تهیه کرده و در واقع تمام بخش های آن کنترل می شود و به عبارتی می توان گفت در بحث تئوری مناسب سازی مشکلی وجود ندارد.

وی بیان کرد: در اجرای مناسب سازی مشکلاتی وجود دارد، به این نحو که مهندس ناظر پروژه درک دقیقی از این موصوع مهم نداشته و از طرفی نمی داند به چه شکلی باید اجرا شود.

این عضو شورای اسلامی شهر زنجان ادامه داد: بر این اساس می توان برای رفع این معضل، پیمانکاران خاص را برای انجام پروژه های مربوط به مناسب سازی در بخش های مختلف تربیت و بکارگیری کرد، زیرا اجرا به همان اندازه مباحث تئوری اهمیت دارد.

وی اضافه کرد: بنابراین به دلیل نبود علم و تئوری لازم ساختمان های قدیمی فاقد مناسب سازی لازم برای معلولان هستند، اما می توان با کارهایی این مهم را در پروژه هایی کنونی انجام داد.

حمیدی افزود: مناسب سازی ساختمان های فاقد این بخش با کمترین هزینه ای قابل انجام بوده و می توان با ایجاد رمپ های به تردد روان گروه های هدف کمک فراوانی کرد.

رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر زنجان ادامه داد: مناسب سازی در ساختمان های بخش خصوصی را به راحتی می توان انجام داد اما این کار مهم در ساختمان های دولتی به دشواری انجام می گیرد.

** آموزش نیاز اساسی در تحقق برنامه های مناسب سازی معابر عمومی
کارشناس معماری و شهرسازی استانداری زنجان نیز گفت: برای پیشبرد برنامه های مناسب سازی به آموزش های مستمر نیاز دارد و معاونت عمرانی استانداری زنجان نیز در چند سال گذشته به این موضوع توجه ویژه ای برای گروههای هدف داشته است.

محمدرضا براتی افزود: یکی از اقدامات مهم این بود که نظام مهندسی استان مکلف شد، دوره های آموزشی را برای مهندسان زیر مجموعه خود برگزار کند و در این میان نحوه اجرای مناسب سازی به آموزش نیاز دارد.

وی اظهار داشت: با توجه به کمیت پروژه های عمرانی به کیفیت لازم مناسب سازی توجه ویژه ای نشده و طبق قوانین ابلاغی به تمام دستگاههای اجرایی استان این مهم در اجرای پروژه های عمرانی باید لحاظ شود.

مسئول پیگیری مناسب سازی استانداری زنجان ادامه داد: هم اکنون کتابخانه ایجرود که درحال احداث قرار دارد، مناسب سازی برای تردد معلولان رعایت شده و این بخش مهم طی نظارت های کارشناسان به دقت بررسی می شود.

وی خاطرنشان کرد: متاسفانه دستگاههای دولتی نیز به دلیل اعتبارات محدود نمی توانند این کار مهم را آنگونه که باید و شاید انجام دهند و بر این اساس برای رفع این مشکل از 2 سال گذشته و با ساز و کارهایی در ستاد مناسب سازی اعتبار برای این بخش تعریف شد.

براتی افزود: بر این اساس تخصیص اعتبار لازم درصورتی است که در موافقت نامه پروژه ای مناسب سازی آن لحاظ شده باشد که این کار برای نخستین بار در استان رخ داده است.

وی بیان کرد: علاوه بر آن سال گذشته اعتبار تعمیراتی ویژه مناسب سازی به مبلغ چهار میلیارد ریال به 64 دستگاه اداری پرداخت شد که در چهار محور درهای وردی بازشو، رمپ های استاندارد، توالت فرنگی و آسانسور هزینه شود.

کارشناس معماری و شهرسازی استانداری زنجان ادامه داد: چهار سال به دستگاههای اجرایی فرصت داده شد تا این بخش را رعایت کنند که در 2 سال گذشته روند رضایت بخشی در این بخش حاکم بوده است.

** بی توجهی برخی دستگاههای اجرایی به مقوله مناسب سازی
معاون توانبخشی بهزیستی زنجان نیز ادامه داد: قانون و الزام آور بودن مناسب سازی سال 83 به دستگاههای اجرایی اعلام شد که بخشی از اعتبارت خود را به این امر مهم تخصیص دهند.

فرهاد میرزایی افزود: طی سال های گذشته قانون های مختلفی در این بخش وجود داشت که در اجرای مناسب سازی مشکلاتی وجود داشت و بر این اساس سازمان بهزیستی نیز از سال 92 به موضوع مناسب سازی معلولان ورود پیدا کرد.

وی بیان کرد: بر این اساس پس از استقرار ستاد پیگیری و هماهنگی مناسب سازی در سازمان بهزیستی کشور این کار مهم به استان ها نیز ابلاغ و دبیرخانه پیگیری مناسب سازی در این استان نیز زنجان تشکیل شد.

این مسئول خاطرنشان کرد: در اجرای بهینه مناسب سازی به 2 موضوع اعتبار و امکانات و دیگری تلاش مسئولان باید توجه داشت و در این میان الزام آور بودن این مقوله مهم می تواند چشم انداز بهتری را فراهم کند.

وی اظهار داشت: تغییر نگرش و باورها در عموم و حتی مسولان استانی موجب شده که موضوع مناسب سازی روند بهتری داشته باشد و حتی نظارت های لازم مستمر باشد.

میرزایی خاطر نشان کرد: بر این اساس در قالب اعتبارات عمرانی برای مناسب سازی به دستگاههای اجرایی تخصیص یافته که در این زمینه نیز برخی دستگاه ها به این موضوع بی توجه بوده و آن را عملیاتی نمی کنند.

وی بیان کرد: یکی از امتیازهای جشنواره شهید رجایی در دستگاههای دولتی نیز رعایت موضوع مناسب سازی معابر عمومی استان است و در مجموع می توان گفت که بیشترین مشکل در این بخش به حوزه دولتی باز می گردد.

مدیر عامل جامعه معلولان استان زنجان ادامه داد: مناسب سازی هزنیه نیست، بلکه به نوعی سرمایه گذاری است و در مقایسه با گذشته می توان گفت که این موضوع متفاوت تر شده است.
وی بیان کرد: برخی پیمانکاران پروژه های عمرانی درک دقیقی از مناسب سازی ندارند و چندان به این مهم واقف نیستند.

قنبری افزود: از سال 92 و با حمایت های استانداری زنجان بحث آموزش ها مورد پیگیری قرار گرفته که اکنون به یک فرهنگ تبدیل شده که جای تقدیر دارد.

وی اظهار داشت: طبق هماهنگی انجام گرفته با بهزیستی استان تلاش می شود که در جایگاههای تبلیغاتی سطح شهر بنرهایی در ارتباط با مناسب سازی فضای شهری برای معلولان نصب شود که تاثیر گذاری لازم را به همراه دارد.

مدیرعامل جامعه معلولان استان زنجان ادامه داد: جامعه معلولان همواره مطالبه گر بوده اند و تا زمانی که یک مسئول خود را در جایگاه معلول نبیند و به مشکلات آنان در تردد ها واقف نباشد، درک دقیقی از این موضوع مهم نخواهد داشت.

این مسئول اظهار داشت: بحث نظارت و آموزش در مناسب سازی اصلی مهم بشمار می رود و در این میان نیز فرهنگ سازی لازم به زمان بیشتری نیاز دارد که در جای خود نتیجه می دهد.

** افزایش سه برابری بودجه مناسب سازی شهر زنجان
رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر زنجان ادامه داد: شورای شهر زنجان تلاش دارد بودجه مناسب سازی فضای شهری برای معلولان شهر زنجان را در سال آینده به سه برابر افزایش دهد و تحقق این مهم به همکاری سایر اعضای شورای شهر نیاز دارد.

حمیدی افزود: هم اکنون این کمیسیون جمع آوری سیتسم اطلاعات جی آی اس شهر زنجان را دردستور کار قرار دارد که با تحقق آن می توان از وجود ساختمانها و فضای نامناسب مطلع شد.

وی بیان کرد: در جلسات از کارهای انجام شده در حوزه مناسب سازی معابر عمومی گزارش ارائه می شود اما از اقدامات انجام نشده حرفی به میان نمی اید که خود چالشی مهم است.

این عضو شورای شهر زنجان ادامه داد: با تهیه سیستم جی آی اس می توان بودجه مناسبی را برای انجام کار مناسب سازی تخصیص داد که تا کنون این اعتبار از طریق سازمان و برنامه اختصاص داده نشده که امیدواریم این طرح توسط شهرداری انجام شود.

وی اضافه کرد: آخرین کار انجام شده در این حوزه توزیع و تکمیل یکهزار پرسشنامه در بین معلولان بوده که کار تحلیل و بررسی های آن در حال انجام است و از طرفی تهیه سیستم جی آی اس استان امری ضروری بنظر می رسد.

حمیدی خاطر نشان کرد: امسال در شورای شهر زنجان چهار میلیارد ریال برای مناسب سازی در نظر گرفته و مقرر شد این میزان در سال آینده به مراتب افزایش یابد.

کارشناس معماری و شهرسازی استانداری زنجان ادامه داد: هم اکنون الزامات مربوط به مناسب سازی در ساختمانهای جدید رعایت می شود، مشکلات موجود به ساختمانهای قبلی بر می گردد که طبق نظر سنجی انجام گرفته اعتبار خاصی از طریق برنامه و بودجه به این بخش اختصاص یافته است.

براتی افزود: برخی فضاهای موجود مثل مساجد، مصلی نماز جمعه و هتل ها نیز مشکلاتی در مناسب سازی و تردد برای معلولان دارند که تا کنون باور نهایی در این زمینه حاصل نشده است.

وی اظهار داشت: نبود فرهنگ مناسب نیز موجب شد تا مناسب سازی دشواری های خاص خود را داشته باشد و به عنوان مثال در بازار زنجان موانعی برای انجام این کار وجود دارد.

مسئول پیگیری مناسب سازی معابر عمومی استانداری زنجان ادامه داد: مناسب سازی برای تردد گروه های خاص در نظر گرفته شده در حالی که زمینه سوء استفاده آن مشکلاتی را ایجاد کرده است.

وی بیان کرد: نزدیک به 50 درصد جمعیت کشور نیازمند بهره گیری از خدمات ارائه شده در حوزه مناسب سازی هستند و در کنار آن نیز باید فرهنگ استفاده آن نیز جاری شود.

** اقدامات دستگاههای اجرایی برای مناسب سازی برنامه محور نیست
معاون توانبخشی بهزیستی استان زنجان گفت: کارهای انجام گرفته در حوزه مناسب معلولان پاسخگوی نیازهای این قشر نبوده و در این میان اقدامات سازمان ها و دستگاههای اجرایی برنامه محور نیست.

میرزایی افزود: اقدامات مناسب سازی باید در سطح کشور به یک فرهنگ تبدیل شود و سازمان ها و دستگاههای اجرایی با حساب و کتاب این کار را انجام دهند.

وی بیان کرد: هم اکنون برای رسیدن به حد ایده آل در حوزه مناسب سازی معلولان فاصله زیادی و جود دارد و در این میان اقدامات برنامه محور نیست و در این راستا سازمان های متولی باید پیشگام باشند.

این مسئول ادامه داد: هم اکنون 19 هزار و 430 معلول در بانک اطلاعاتی بهزیستی استان زنجان به ثبت رسیده که این تعداد بیش از آمار ثبت شده است و بیش از گذشته باید به نیازهای این قشر توجه کرد.

وی اظهار داشت: در کشورهای پیشرفته به دلیل فرهنگ سازی های انجام گرفته مناسب سازی موضوعی نهادینه شده در بین مردم محسوب می شود و این مهم نیز در جامعه مورد توجه قرار گیرد.

مدیرعامل جامعه معلولان استان زنجان نیز گفت: طبق آمار جهانی 10تا 15 درصد جامعه معلول هستند که حوادث مختلفی نیز به معلولیت منجر می شود و در این میان مناسب سازی از بحث اشتغال و ازدواج نیز مهمتر و واجب تر است.

مهدی قنبری افزود: در سطح شهر سرویس بهداشتی مناسب سازی شده معلولان وجود ندارد و حتی یک مسجد نیز فاقد این موضوع مهم است.

وی بیان کرد: علاوه بر آن دانشگاهها، مراکز درمانی نیز آنگونه که باید و شاید برای این قشر مناسب سازی نشده و این موضوع معضلاتی را بوجود آورده است.

مسئول پیگیری مناسب سازی استانداری زنجان ادامه داد: مطالبه گری مردم در این زمینه را باید افزایش داد و در این میان رسانه های گروهی می توانند مطالب گری جامعه معلولان را در ارتباط با مناسب سازی احصا کنند.

وی اظهار داشت: بخشی از نیازهای معلولان در حوزه مناسب سازی شناسایی شده و بخش دیگری نیز مغفول مانده که این مهم نیز در دستور کار قرار گرفته است.

براتی افزود: یک اکیپ فنی با مسئولیت دبیرخانه بهزیستی در استان تشکیل شده که طبق برنامه به دستگاههای اجرایی استان سرکشی می کنند.

وی خاطر نشان کرد: برای تحقق اهداف و برنامه های مناسب سازی می توان با بهره گیری از ظرفیت های رسانه ها و نظرات معلولان برنامه ریزی مدونی را انجام داد.

کارشناس معماری و شهرسازی استانداری زنجان ادامه داد: اقدامات برنامه ریزی شده در حوزه مناسب سازی می تواند به تغییر نگرش جامعه معلولان در جامعه منجر شود و حتی مطالبه گری آنان را به مراتب افزایش دهد.

** لزوم تغییر نگرش عموم در جامعه
معاون توانبخشی بهزیستی استان زنجان نیز ادامه داد: حضور فعالانه معلولان در جامعه تغییر دیدگاههای و نگرش های عموم جامعه را بدنبال دارد و یکی از سازمان های اثر گذار در این بخش بهزیستی بوده که برنامه هایی را مورد توجه قرار داده است.

میرزایی افزود: اقدامات این سازمان موجب شده خود باوری معلولان افزایش یابد و بتوانند موفقیت های مختلفی را در حوزه گوناگون به ویژه ورزشی و تحصیلی کسب کنند.

مدیرعامل جامعه معلولان استان زنجان ادامه داد: یک دیدگاه غالب در جامعه وجود دارد مبنی بر اینکه حوزه مناسب بر عهده بهزیستی و شهرداری است در حالی که قانون همه دستگاههای اجرایی را به اجرای آن مکلف کرده است.

قنبری افزود: در برخی فیلم های پخش شده در رسانه ملی فرد بدکار در آخر ویلچر نشین نمایش داده می شود و به نوبه خود تفکر ناخوشایندی را در اذهان مخاطبان به جا می گذارد.

مسئول مناسب سازی استانداری زنجان نیز در این ارتباط اضافه کرد: فضای جامعه به سمت و سوی ترحم برای معلولان پیش رفته که این مساله این قشر را آزار می دهد، در حالی که معلولیت محدویت نیست و انگونه که باید و شاید محیط شهری برای این قشر مناسب سازی نشده است.

** اتوبوس مناسب سازی معلولان به مقصد نرسید
رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر زنجان در ارتباط با وضعیت حمل و نقل معلولان گفت: طبق تمصمات اتخاذ شده مقرر بود پنج دستگاه اتوبوس جدید مناسب شده برای معلولان خریداری شود که با پیگیری انجام گرفته این موضوع محقق نشد.

حمیدی افزود: این موضوع به دلایلی منتفی اعلام شد که به تشخیص برخی ها اولویت مهم شهری اعلام نشده بود و این موضوع به عدم باور پذیری باز می گردد.

وی اظهار داشت: هم اکنون مناسب سازی 20 دستگاه اتوبوس شهری در برنامه ها پیش بینی شده و کارهای لازم انجام گرفته که در صورت آمادگی شرکت مربوطه این اتوبوس ها وارد چرخه حمل ونقل شهری خواهد شد.