معلمان دانش آموزان استثنایی؛ باغبانانی که ناشناس مانده اند

13 اردیبهشت 1396

رئیس اداره آموزش و پرورش استثنایی استان مرکزی با تاکید بر اینکه نقش معلمان استثنایی در جامعه باید بیشتر به مردم معرفی شود، گفت: این معلمان ناشناس مانده‌اند و فقط کسانی که با این گروه سروکار دارند آنها را می‌شناسند و جامعه عمدتا در زمینه توجه به این قشر کار خاصی انجام نداده است.

 

محمود عسگری رئیس اداره آموزش و پرورش استثنایی استان مرکزی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، افزود: در مدارس استثنایی به جز معلمان در کلاس درس، بسیاری از کارشناسان و همکاران در رشته‌های تخصصی همچون گفتاردرمانی، کاردرمانی، فیزیوتراپی و شنوایی‌شناسی فعالیت دارند. این افراد کسانی هستند که باید خدمات اولیه را به دانش‌آموزان نیازمند ارائه بدهند تا آموزش‌های لازم انجام شود.

 

وی تصریح کرد: علیرغم خدمات ارزشمندی که این زحمتکشان در مدارس استثنایی ارائه می‌دهند، متاسفانه چندان شناخته شده نیستند.

 

عسگری ادامه داد: فعالیت کردن در آموزش و پرورش استثنایی و انتخاب رشته تحصیلی در این حوزه و سروکله زدن با این افراد نیز از روی عشق و علاقه است. اگر به ما بگویند در جای دیگری با شرایط عالی کار کنیم علیرغم اینکه با مشکلات بسیار زیادی در این حیطه روبرو هستیم، به هیچ وجه این پیشنهاد را نمی‌پذیریم.

 

وی افزود: یکی از اساسی‌ترین مشکلات موجود در زمینه آموزش استثنایی این است که خدمات رفاهی که باید برای همکاران فراهم شود را در اختیار نداریم. کار در آموزش و پرورش استثنایی فرسودگی‌های خاص خود را به دنبال دارد به همین جهت در قانون، 25 سال فعالیت در این زمینه معادل 30 سال فعالیت است، اما این نیز کافی نیست و باید بیشتر از این مورد توجه باشد.

 

عسگری گفت: استان مرکزی دارای حدود 450 پرسنل مستقیم و 24 مدرسه مستقل در آموزش و پرورش استثنایی است، همچنین دارای دو مدرسه ضمیمه و سه کلاس ضمیمه در بخش عادی است که مجموعا 1100 دانش آموز که باید آموزش ویژه ببینند را تحت پوشش قرار داده‌اند.

 

وی افزود: علاوه بر این مدارس هشت مرکز دولتی مشکلات ویژه یادگیری در سطح استان وجود دارد که 599 دانش‌آموز که در مدارس عادی تحصیل می‌کنند، اما به نوعی دچار مشکلات در یادگیری هستند را مورد حمایت‌های توانبخشی و آموزش قرار می‌دهند. علاوه بر این دو مرکز غیردولتیِ مشکلات ویژه یادگیری نیز در استان فعال است.

 

عسگری گفت: در حال حاضر 117 دانش آموز نابینا، ناشنوا و جسمی حرکتی در مدارس عادی به کمک 18 آموزگار و دبیر رابط تحصیلات خود را ادامه می‌دهند.

 

وی تصریح کرد: 450 پرسنل در استان گروه‌های مختلفی از دانش آموزان شامل دانش آموزان آسیب دیده ذهنی، بینایی، شنوایی، جسمی حرکتی، چند معلولیتی، مشکلات ویژه یادگیری و طیف اوتیسم را تحت پوشش قرار می‌دهند.

 

کم‌توانان ذهنی بیشترین آمار دانش آموزان استثنایی

 

رئیس آموزش و پرورش استثنایی استان مرکزی بیان کرد: بیشترین گروه از این دانش آموزان را در استان، کشور و دنیا کم‌توانان ذهنی تشکیل می‌دهند.

 

وی با بیان اینکه در اراک هشت مدرسه مستقل برای دانش آموزان استثنایی وجود دارد، افزود: از مجموع 1100 دانش‌آموز استثنایی در استان، 570 نفر با بیشترین آمار به شهرستان اراک اختصاص دارند. همچنین بیشترین آمار معلمین نیز در سطح اراک فعالیت می‌کنند.

 

وی در ادامه گفت: کمبود نیروی انسانی در کل آموزش و پرورش وجود دارد و این مشکل در آموزش و پروش استثنایی نیز مشهود است. در حال حاضر استان با کمبود حدود 50 نفر نیروی انسانی در حوزه استثنایی مواجه است و امسال در خصوص 40 نیرو قول جذب داده‌اند که تحقق این مهم مشروط به وجود این تعداد متقاضی متخصص است.

 

رئیس اداره آموزش و پرورش استثنایی استان مرکزی در مورد امکانات مدارس آموزش و پرورش بیان کرد: واقعیت این است که مجموعه آموزش و پرورش استثنایی هزینه‌های بسیار سنگینی برای دولت دارد و در حال حاضر با توجه به شرایط اقتصادی حاکم در جامعه دولت نمی تواند همه این امکانات را فراهم کند و افراد خیر باید وارد این کار شوند. انتظار اینکه دولت همه امکانات را فراهم کند چندان واقع بینانه نیست، اما واقعیت این است که ما هزینه‌های زیادی نیاز داریم.

 

عسگری در خصوص انتظار این حوزه از مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: یکی از مشکلات عمده در سطح کشور مربوط به سرویس ایاب و ذهاب دانش آموزان استثنایی است که تا سال 91 رایگان بود و از سال 91 به بعد به دلیل مشکلات در دولت تقریبا 50درصد آن محقق شد. انتظار این است که این مهم قانونمند شده و هزینه سرویس همچون قبل به صورت رایگان در نظر گرفته شود.

 

وی افزود: عمده این بچه‌ها از خانواده‌های بی بضاعتی هستند که ممکن است حتی از پس هزینه‌های جاری خود برنیایند. تحمیل یک هزینه دیگر مثل سرویس مدرسه می‌تواند صدمات بسیاری بر آنها وارد کند که حتی ممکن است منجر به ترک تحصیلشان شود، البته تمام تلاش ما فراهم کردن تمام شرایط لازم و رفع نیازهای آنان بوده است، اما در مجموع یک خطر است.

 

عسگری گفت: از ارگان‌هایی که می‌توانند به خوبی در این قسمت اقدام کنند، شهرداری‌ها و شورای شهرها هستند که در همه دنیا نیز همینگونه است . در این کشورها یکی از نهادهایی که به شدت از آموزش و پرورش استثنایی حمایت می‌کند همین شهرداری‌ها هستند. در تهران این اتفاق افتاده است، اما در استان مرکزی علیرغم رایزنی‌های بسیاری که به عمل آمده هنوز موفق نشده‌ایم مشارکت شهرداری را در این قسمت جذب کنیم.

 

وی در خصوص توانمندی دانش آموزان استثنایی برای ساختن آینده خود، ادامه داد: گروه‌های متفاوت در مدارس استثنایی هستند که موفقیت‌های آنها نیز بستگی به مشکلاتشان دارد. در بین دانش آموزان نابینا و ناشنوا موفقیت‌های بسیاری را شاهد هستیم به عنوان مثال فارغ‌التحصیلان حقوق از مدارس استثنایی استان مرکزی یا کسب رتبه‌های برتر کنکور توسط آنها نمونه‌هایی از این دست هستند.

 

عسگری گفت:  در زمینه کم‌توان‌های ذهنی قضیه کمی متفاوت می‌شود و آنها بیشتر به سمت حرفه‌آموزی هدایت می‌شوند. در این مدارس حرفه‌های ساده‌ای آموزش داده می‌شود و بعد از ارائه آموزش‌های لازم در مدارس وقتی از مدرسه خارج می‌شوند دیگر حمایتی بیرون از مدرسه برای آنها وجود ندارد تا بتوانند در جایی استقلال پیدا کنند که هدف این اداره محقق شود.

 

رئیس آموزش و پرورش استثنایی استان مرکزی ادامه داد: حمایت کامل از نیازهای این افراد است، اگر کودک کم‌توان ذهنی علیرغم همه توانمندی‌ها به بازار امروز ورود پیدا کند، قطعا نمی‌تواند در این بازار موفق باشد. این افراد بیشتر به حمایت همه جانبه نیاز دارند تا اگر در جایی متضرر شدند دچار مشکل نشوند.

 

وی افزود: در زمینه نابینایان و ناشنوایان همچون مدارس عادی مقاطع ابتدایی و متوسطه اول و دوم فعال است. در حوزه دانش آموزان کم‌توان ذهنی، مقاطع ابتدایی پیش حرفه‌ای و حرفه‌آموزی داریم، در حوزه اوتیسم نیز فقط ابتدایی داریم و بیشتر نیست.

 

تحصیل 45 دانش آموز اوتیسمی در استان مرکزی

عسگری گفت: در مجموع 45 دانش آموز اوتیسمی در شهرستان‌های اراک، ساوه، خمین و شازند مشغول به تحصیل هستند.

 

عسگری در رابطه با دیگر مشکلات این قشر از دانش‌آموزان گفت: شاید یکی از مهم‌ترین مشکلات در این زمینه موضوع نگرش افراد جامعه نسبت به این بچه‌ها و حتی نسبت به خانواده‌های آنهاست. تقریبا می‌توان گفت که اکثر خانواده‌ها از این نگرش غلط رنج می‌برند. از سویی آن نگاه مثبت که صرفا از روی دلسوزی باشد جالب نیست ما انتظار داریم که جامعه حقوق این بچه‌ها را مثل سایر بچه‌ها محترم بشمارد و خانواده‌های آنها نیز مورد احترام باشند.

 

وی ادامه داد: متاسفانه در رابطه با نگرش‌ مذکور در جامعه گام‌های مطلوبی برداشته نشده است، اما خود ما در حال شروع فعالیت‌هایی در زمینه آموزش معلمان در مدارس عادی و آموزش‌های مختص والدین هستیم تا نگرش جامعه به این افراد تغییر کند.

 

عسگری گفت: متخصصان روانشناسی عمدتا از همکاران خود ما هستند. طرح فراگیرسازی دو سالی است که در کشور مطرح شده و در دنیا نیز چندین سال است که این مهم مطرح است. در این طرح بچه‌های با استعدادهای ویژه قادر هستند در مدارس عادی نزدیک محل زندگی خود تحصیل کنند. برای آماده کردن این بستر در استان نیز از سال 94 شروع به آموزش معلمین ابتدایی در مدارس عادی کردیم و  تاکنون حدود 6 منطقه تحت آموزش قرار گرفته‌اند. مقرر است تا پایان شهریورماه تمام معلمان ابتدایی استان در زمینه آموزش تلفیقی و نحوه برخورد با دانش آموزان استثنایی آموزش ببینند.

 

وی اظهار کرد: در صورتی که ثابت شود تحصیل این دانش آموزان در مدارس عادی امکان پذیر نیست در مدارس استثنایی به تحصیل ادامه می‌دهند. در حال حاضر 117 دانش آموز از خدمات تلفیقی بهره می‌برند.

 

وی در خصوص اولویت‌های آموزش و پرورش استثنایی اظهار کرد: اولویت اول ما پیگیری سرویس رایگان مدارس استثنایی است. آموزش معلمان و جامعه اولویت بعدی است که این مهم را آغاز کرده‌ایم تا دیدگاه معلمان نسبت به آموزش این بچه‌ها در مدارس عادی متحول شود.

 

عسگری گفت: پوشش حداکثری در این مدارس وجود دارد و ما کسی را نمی‌شناسیم که استثنایی شناخته شده باشد و تحت پوشش این مدارس نباشد، مگر در جاهایی که مناطق دور افتاده محسوب می شوند که آنها را نیز به سمت مدارس عادی هدایت کردیم، این افراد در سنجش پایه اول شناسایی می‌شوند.

 

منبع : ایسنا