علل تاخیر در رشد گفتاری کودک چیست؟

فرناز امیراصلانی : تأخیر در رشد گفتاری به معنی تأخیر در شروع بیان کلمات با معنی به صورت تکی و پس از آن کنار هم گذاشتن دو یا سه کلمه بامعنی است. تکلم به صورت قابل فهم پدیده‌ای است که به ‌تدریج ظاهر می‌شود ولی نقایص کلامی خفیف در کودکان خردسال بسیار شایع است و شایع‌ترین شکل گفتار نامفهوم، نوک‌زبانی صحبت کردن است.

این مشاور ادامه داد: نوک‌زبانی صحبت کردن مرحله‌ای است که بسیاری از اطفال هنگام شروع به صحبت، آن را طی می‌کنند و علت آن، بیرون زدن زبان از بین دندان‌ها در زمان تلفظ حرف «س» است. البته تقریبا همیشه بدون درمان از بین می‌رود، ولی والدین می‌توانند با متوجه ساختن کودک نسبت به زبانش و حرکات آن با دادن غذاهایی که نیاز به لیسیدن یا مکیدن دارد، به فرزند خود کمک کنند که دچار این نقیصه نشود

.

وی افزود: احتمالا شایع‌ترین علت تأخیر در رشد گفتاری عبارت است از صحبت نکردن با کودک، آواز نخواندن برای او و بازی نکردن با او، همه کودکان به طور طبیعی تمایل دارند در فعالیت‌های بزرگ‌ترها شرکت کنند و اگر والدین زیاد با کودک‌شان حرف بزنند، کودک نیز تمایل بسیار زیادی برای شرکت در گفت‌وگوها خواهد داشت. این یکی از بهترین راه‌های تسریع رشد گفتاری است

امیراصلانی خاطرنشان کرد: قبل از این‌که از تأخیر رشد گفتاری کودک‌مان نگران شویم، باید ازهمه اعضای خانواده‌ بپرسیم که با چه سرعتی شروع به حرف زدن کرده‌اند؛ چراکه غالبا تأخیر در رشد گفتاری موروثی است. البته دخترها معمولا زودتر از پسرها صحبت می‌کنند و دو زبانه بودن نیز سبب تأخیر گفتار نمی‌شود.

این روان‌شناس تاکید کرد: کودکانی که دیر زبان باز می‌کنند به طور کلی در خانواده‌هایی زندگی می‌کنند که در آن‌ها بی‌ثباتی عاطفی و میل به کمال‌گرایی مشهود است. همچنین والدینی که فعالیت‌ها و استقلال کودک را محدود می‌کنند و همیشه نوعی حمایت‌گری مفرط دارند به بروز این مسئله دامن می‌زنند. نارضایتی و انتقاد والدین نیز می‌تواند سبب عقب افتادن رشد گفتاری شود و برخی موارد با تولد یک کودک جدید، گفتار کودک اول با اشکال مواجه می‌شود

وی با بیان این‌که کودک حرف‌زدن را بیشتر از والدین خود می‌آموزد، افزود: هر یک از والدین می‌تواند به وسیله حرف‌زدن با کودک و خواندن برای او کمک مؤثری به رشد گفتاری وی بنماید . کم‌شنوایی نیز می‌تواند منجر به تأخیر در رشد گفتاری شود و به همین دلیل آزمایش شنوایی بسیار حائز اهمیت است. اگر کودک ناشنوا باشد، حرف زدن را یاد نمی‌گیرد. علاوه بر این، لکنت زبان جز در موارد بسیار شدید، در رشد گفتاری اشکالی ایجاد نمی‌کند ولی سوء رفتار با کودک تقریبا همیشه رشد گفتاری را به تعویق می‌اندازد

امیراصلانی تصریح کرد: محققان ۵۷ مرحله مهم رشد زبان را در طول سه سال اول زندگی کودکان تعیین کرده‌اند و دلیل انتخاب این مراحل، اهمیت آن‌ها به عنوان شاخص‌هایی برای رشد زبان‌شناختی است. از این‌رو هیچ‌کس به اندازه یک مشاور مجرب نمی‌تواند زمینه‌ای را فراهم کند که تاخیر در گفتار کودک درمان شود؛ در واقع زمانی که کودک اولین کلمه را ادا می‌کند اهمیت اساسی دارد، ولی محدوده طبیعی این زمان بسیار گسترده است. اگر کودک در دو سالگی یک کلمه بامعنی می‌گوید، در صورتی که به ‌تدریج کلمات دیگری نیز بیان کند، احتمالا جای نگرانی نیست. ولی اگر کودک در 2.5 سالگی صدا در می‌آورد ولی هنوز کلمه‌ای ادا نمی‌کند، باید به پزشک یا مرکز گفتاردرمانی مراجعه شود.