توانمند سازی نابینایان در سایه بهره مندی از فرصت های برابر

به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا، روز جهانی نابینایان و عصای سفید با هدف توجه بیشتر برای حل مشکلات این قشر و فراهم آوردن محیطی مناسب جهت استفاده بهینه نابینایان از شرایط موجود در جوامع مختلف گرامی داشته می شود. برپایه آمارهای سازمان جهانی بهداشت در زمان حاضر حدود 180 میلیون نابینا در دنیا زندگی می کنند که بررسی های به عمل آمده در این زمینه نشان می دهد که 90 درصد آنها به کشورهای در حال توسعه تعلق دارند. بدیهی است اگر کشورهای مختلف تدابیر لازم برای کنترل این عارضه را به کار نگیرند، برپایه یافته های سازمان جهانی بهداشت تعداد نابینایان تا 2020 میلادی، 2 برابر خواهد شد. همچنین این نهاد در برآورد دیگری می گوید که نزدیک به 80 درصد موارد نابینایی با به کارگیری دانش و فناوری های موجود، قابل پیشگیری و درمان هستند.

کارشناسان معتقدند با توجه به توانمندی ها و فعالیت های بسیار بالای نابینایان برای پذیرش در جامعه و به کارگیری آنها در عرصه های مختلف چالش هایی پیش روی این قشر قرار دارد. رسیدگی به مشکلات نابینایان باید با تصویب قانون جامع حمایت از معلولان صورت پذیرد زیرا آنان نیز به طور یکسان از تمامی حقوق اجتماعی برخوردار هستند، از این رو مسوولان باید راه را برای احقاق حق و حضور گسترده آنها در جامعه و شکوفایی هر چه بیشتر توانمندی هایشان، هموار کنند.

آمارهای سازمان بهزیستی نشان می دهد که 5.1 درصد از افراد تحت پوشش این نهاد نابینایان و کم بینایان هستند، به گونه ای که «علی همت محمودنژاد» رییس انجمن حمایت از حقوق معلولان از وجود 530 هزار نابینا در کشور خبر می دهد و در این باره می گوید: «نابینایان با مشکلات عدیده ای مواجه هستند و از این رو مسوولان با الهام از الگوهای موفق در جامعه نابینایی، باید راه را برای حضور هر چه بیشتر آنان در جامعه، هموار کنند. شایسته است سازمان بهزیستی باید زندگی افرادی که دارای چند نابینا هستند و مشکلات زیادی دارند، با نگاه ویژه مورد بررسی قرار دهد و هزینه های درمانی برای پیشگیری از ایجاد نابینایی را در این خانواده ها بپردازد. دسترسی نابینایان به محیط های فیزیکی و مجازی و دریافت به هنگام اطلاعات، می تواند عامل موثری در موفقیت این افراد و رفع تبعیض های صورت گرفته باشد که متاسفانه هنوز هزاران تن از افراد نابینا سردرگم دستیابی به مسکن مناسب هستند.»

سازمان آموزشی، علمی، فرهنگی ملل متحد(یونسکو) و شورای جهانی نابینایان در 1950 میلادی در جلسه ای مشترک، قانون «عصای سفید» را تصویب کردند و 15 اکتبر را روز جهانی «عصای سفید» نام نهادند. در این قانون همه حقوق اجتماعی فرد نابینا به عنوان عضوی از یک جامعه متمدن انعکاس یافته است و با هدف ﺗﻮﺟﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ حل ﻣﺸﮑل این قشر و اﯾﺠﺎد ﻣﺤﯿﻂ ﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن از ﻋﺼﺎی ﺳﻔﯿﺪ، برگزار می شود.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت روز جهانی نابینایان با «محمد تقی سرمدی» عضو هیات مدیره انجمن عصای سفید به گفت وگو پرداخته است.

** شیوع نابینایی در کشورهای در حال توسعه
بر پایه گزارش های سازمان جهانی بهداشت نیمی از افراد نابینا پیش از تولد دچار آسیب بینایی شده و نیمی دیگر پس از تولد به این عارضه دچار می شوند. بی توجهی به مسایل فرهنگی یکی از مهمترین دلایل تولد نوزدان نابینا است زیرا این مهم در کشورهای در حال توسعه از شهرهای کوچک و روستاها شروع می شود و به دلیل عدم دسترسی مادران به مراکز بهداشتی و مشکلات ژنتیکی اتفاق می افتد.

** معضلات و چالش های پیش روی نابینایان
نابینایان با معضل ها و چالش های بسیاری روبرو هستند. مواردی همچون تحصیل، اشتغال، ازدواج و ... که پیش روی این قشر از جامعه قرار دارد. پس باید بیشتر از حمایت های ویژه دولت، سازمان بهزیستی و دیگر متولیان برخوردار باشند. قانون جامع حمایت از نابینایان به عنوان عصای سفید در حدود 50 سال پیش به وسیله 2 استاد آمریکایی تهیه و تدوین شد و 98 درصد کشورهای جهان تمامی قوانین آن را که به مربوط به حقوق شهروندی بود پذیرفتند و ایران نیز یکی از این کشورها به شمار می رود.

وجود صندلی های خاص در وسایل حمل و نقل عمومی و‌ برجسته نگاری ها در خیابان ها از جمله مواردی به شمار می روند که در قانون عصای سفید دیده می شوند و کشورها ملزم به اجرای آن هستند. در ایران نیز این قوانین به صورت کم و بیش اجرایی شده اند اما هنوز تا رسیدن به نقطه هدف فاصله بسیار است. آموزش و پرورش استثنایی و سازمان بهزیستی به عنوان 2 نهاد متولی برای رسیدگی به امور نابینایان در کشور هستند تا با شناسایی آنها در جهت رفع نیازهای این قشر برآیند که البته در کنار این سازمان ها، تشکل هایی نیز به وجود آمدند و این 2 نهاد را یاری بخشیدند.

در ایران عصای سفید تنها یار و کمک رسان نابینایان محسوب می شود در حالی که سازمان ملل بازوبند زرد را تصویب کرده است و در کشورهای اروپایی تمامی نابینایان از آن استفاده می‌کنند و برای عموم نیز شناخته شده است. باید دانست محدود کردن نابینایان بیش از گذشته آنان را از جامعه دور می‌کند. همچنین خدمات درمانی در کشور باید بیشتر شود، در این میان برخی پزشکان مساعدت می‌کنند اما کافی نیست. بخشی از نابیناها در شهرستان‌ها متولد می‌شوند زیرا به مادران روستایی آموزش‌های لازم داده نمی‌شود تا از وقوع چنین مشکلاتی جلوگیری شود.

** افزایش نابینایی بر اثر تصادفات جاده ای
تصادفات جاده ای، مصرف مشروبات الکلی و دیگر عوامل محیطی در نابینا شدن افراد تاثیر دارد. در بررسی های انجام شده به وسیله پلیس راه و مراکز بهداشتی نشان می دهد که آمار نابینایی افراد به دلیل تصادفات جاده ای روبه افزایش است. در بخش پیشگیری هم آزمایش های ژنتیکی اهمیت زیادی دارد زیرا با اجباری و رایگان شدن این آزمایش ها روند پیشگیری از درمان راحت تر می شود و آمار تولد کودکان معلول هم کاهش می یابد. خانواده ها که کودک نابینا دارند، باید این واقعیت را قبول کنند و از ایجاد تنش در محیط خانواده بپرهیزند زیرا اغلب این کودکان به علت مشکلی که دارند ناسازگار هستند.

در ادامه سیدحسن موسوی چلک به عنوان رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران، مناسب سازی محیط را برای حضور نابینایان در جامعه لازم می داند و می گوید: نخستین نیاز نابینایان مناسب‌سازی محیط است تا آنان حضوری مستقل در اجتماع داشته باشند.

** ناکافی بودن میزان دسترسی نابینایان به امکانات
امکان استفاده از منابع علمی برای نابینایان، دسترسی آنها به کتاب مرجع و فناوری برای به دست آوردن اطلاعات باید ارتقا یابد. همچنین کیفیت وسایل توانبخشی که نابینایان استفاده می‌کنند باید مطلوب باشد. در حوزه اشتغال نیز باید قانون سه درصد استخدام معلولان از طرف دستگاه‌های دولتی اجرایی شود تا در این میان حق نابینایان نادیده گرفته نشود. همچنین بایستی امکان اشتغال، استفاده از فناوری ‌های نوین، استفاده از رسانه‌ها، امکان حضور در جامعه به صورت مستقل، امکان تشکیل زندگی برای نابینایان مهیا شود و باید اذعان داشت که با توجه به تمام تلاش‌ها در بخش دولتی و غیردولتی نابینایان دیده نشده‌اند.

** حقوق مساوی نابینایان از امکانات جامعه