آموزش زبان اشاره به کودکان

نویسنده: 

دکتر گیتا مولّلی، دانشیار دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی

زبان اشاره برای کودکی که در مرحلهٔ پیش‌کلامی است، راهی مناسب برای ارتباط باز می‌کند و به او کمک می‌کند درکی از زبان داشته باشد؛ همچنین موقعیت‌های ارتباطی دردسترس او را به‌شدت افزایش می‌دهد. استفادهٔ کودک از زبان اشاره سبب می‌شود هم او و هم اطرافیانش، در برقراری ارتباط با یکدیگر، احساس ناتوانی کمتری را تجربه کنند. از سوی دیگر، بهبود دلبستگی بین مادر و کودک، و افزایش مهارت‌های اجتماعی و هیجانی کودک از دیگر فواید اشاره‌های کودکانه است. به کار بردن زبان اشاره با کودکان کم‌شنوا و ناشنوا، سبب تسریع رشد زبانی آن‌ها می‌شود و مهارت‌های پیش‌کلامی آنان را تقویت می‌کند.

نوزادان و نوپایان تنها راهی که برای بیان نیازهای خود می‌شناسند گریه کردن و به ندرت قان‌وقون کردن یا تکان دادن دست‌ها و پاها است. آیا راه دیگری هست که کودک نوزاد و نوپا بجای گریه کردن برای بیان خواسته‌های‌اش بتواند آن را به کار ببرد و نیازهای‌اش را به ما برساند؟ کودکان هنگامی که بر عضله‌های دست خود چیره می‌شوند و با اولین نشانه‌هایی که از حرکت هدف‌مند دست از خود بروز می‌دهند، شروع به کاربرد زبان اشاره می‌کنند. شاید شما هم بسیاری از کودکان را دیده‌اید که در این دورهٔ سنی، با بالا کردن دست و گاهی هم با جمع کردن پنجه‌های دست می‌خواهند رسیدن یا گرفتن چیزی را با زبان اشارهٔ ساده بیان کنند. هنگامی که کودک خودش را خیس کرده است اگر زبان اشاره نداند، هیچ واکنشی نشان نمی‌دهد تا زمانی که احساس سوزش او را آزار دهد. اما اگر او زبان اشاره بداند دو راه دارد یا با گریه بیان مقصود کرده، یا با زبان اشاه این نکته را به شما یادآوری کند. در حالت اول کودک دچار آسیب عاطفی و به  او از این جنبه فشار وارد می‌شود. در حالت دوم او از این که توانسته است مقصود خود را بیان کند، احساس شعف و شادی می‌کند.