جمیله رضازاده اظهار کرد: مبتلایان به اوتیسم به خدمات تخصصی مستمر اعم از روانشناسی، کاردرمانی و گفتار درمانی نیاز دارند.
وی ادامه داد: اختلال طیف اوتیسم از جمله اختلالات پر هزینه است که نیاز به خدمات تخصصی مستمر اعم از روانشناسی، کاردرمانی، گفتار درمانی و غیره داشته و به همین دلیل مخارج این خانواده‌ها بسیار بالاتر و نیازهایشان بسیار وسیع‌تر از خانواده‌های دارای کودکان با سایر معلولیت‌ها است.
معاون امور توانبخشی اداره کل بهزیستی خراسان جنوبی با بیان اینکه تشخیص این اختلال در سنین اولیه زندگی اهمیت دارد و مداخلات تاثیر بیشتری خواهند داشت، افزود: در حال حاضر برای تشخیص اوتیسم هیچ آزمایش بیو لوژیک وجود ندارد و خصوصیات اصلی اختلالات طیف اوتیسم عبارت از نقص در ارتباط اجتماعی و تعامل اجتماعی، علایق محدود، رفتارها یا فعالیت‌های تکراری، مشهود بودن علائم اختلال از حدود ۱۸ ماهگی، مادام العمر بودن اختلال طیف اوتیسم و بهبودی نسبی در صورت غربالگری، تشخیص و توانبخشی بهنگام است.
رضازاده ادامه داد: اصطلاح طیف به این موضوع اشاره دارد که سمپوزیوم این اختلال بسته به شدت آنها، سطح رشدی و سن تقویمی بسیار متغیر هستند؛ علائم این اختلال از ۱۸ ماهگی بروز و معمولا در ۲۴ ماهگی قابل تشخیص است.
وی افزود: بررسی‌های انجام شده احتمال وجود عاملی ژنتیکی (چه به صورت ژنی یا کروموزومی) که باعث ایجاد اختلال در سیستم عصبی – رشدی می‌شود را در بروز این اختلال موثر می‌دانند؛ هر چند عوامل دیگری نظیر عوامل بیو شیمیایی، عوامل جنینی، ناهنجاری‌های مغزی نیز مطرح هستند و نقش و شدت اثر آنها در بروز اختلال در دست بررسی و تحقیق است.
معاون امور توانبخشی اداره کل بهزیستی خراسان جنوبی با بیان اینکه این اختلال باعث می‌شود که مغز نتواند در زمینه ارتباطات اجتماعی و رفتارهای ارتباطی به درستی عمل کند، افزود: کودکان و بزرگسالان دارای اوتیسم در زمینه ارتباط کلامی و غیر کلامی، رفتارهای اجتماعی، فعالیت‌های سرگرم کننده و بازی، فعالیت های حسی، مسیر رشد و توانمندی‌های شناختی، عملکرد اجرایی و ذهن خوانی دارای مشکل بوده و یا با گروه سنی خود در زمینه عملکردهای ذکر شده متفاوت هستند.
رضازاده ادامه داد: کودکان دارای اختلال، دارای نوعی ناهماهنگی حسی هستند که خود را در عملکردهای مختلفی مانند وضعیت را رفتن و بوییدن، چشیدن و به دهان بردن و خوابیدن نشان می‌دهد؛ لذا به محرکات حسی معمول پاسخ‌های غیرطبیعی مانند پاسخ‌های اجتنابی و واکنش‌های بیش از حد و یا کمتر از حد نشان می‌دهند و اختلال و مشکلاتی در زمینه عواطف، مهارت‌های حرکتی به خصوص حرکات ظریف دست‌ها، فعالیت‌های روزمره زندگی و بازی، یادگیری زبان و گفتار طبیعی و مشکلاتی در زمینه تقلید از دیگران در این کودکان دیده می‌شود؛ لذا می‌توان گفت که این کودکان دارای طیف وسیعی از اختلالات روان شناختی و پزشکی هستند.
خدمت رسانی به ۴۰ کودک دارای اختلال اوتیسم
وی تصریح کرد: بهزیستی با همکاری بخش غیر دولتی اولین مرکز آموزشی و توانبخشی اختلالات طیف اوتیسم – توان افزا را از تیر ماه ۹۳ تاسیس و راه اندازی کرد و با ارائه خدمات آموزشی و توانبخشی به صورت روزانه در کنار خانواده‌های دارای فرزند اوتیسم بوده است و در حال حاضر تعداد ۴۰ کودک دارای اختلال اوتیسم به صورت یارانه‌ای از خدمات مرکز بهره مند می‌شوند.
معاون امور توانبخشی اداره کل بهزیستی خراسان جنوبی بیان کرد: تیم توانبخشی مرکز شامل روانشناس بالینی، کاردرمان، گفتاردرمان و مربی اموزشی و هنری بوده و در این مرکز مطابق پروتکل آموزشی توانبخشی بسته خدمتی مداخلات مرکز محور و خانواده محور به کودکان و خانواده آنان ارائه شده است.
رضازاده ادامه داد: بطور متوسط ماهانه ۸۰۰ هزار تومان به ازای معرفی هر کودک از سوی بهزیستی به عنوان یارانه به مرکز جهت ارائه این خدمات به کودکان و نوجوانان پذیرش شده پرداخت می‌شود.
وی ادامه داد: سازمان بهزیستی با تامین و پرداخت این مبلغ به مراکز آموزشی توانبخشی اوتیسم تحت نظارت خود بسته خدمتی مورد نیاز این افراد در طول یک ماه را تهیه و همه روزه از ساعت ۸ تا ۱۳ در اختیار کودکان و خانواده آنان قرار داده است.
وی گفت: باتوجه به عدم فعالیت کامل به صورت حضوری از اسفند ماه سال ۹۸ و به دلیل پیشگیری از تشدید روند سرایت بخشی بیماری کووید ۱۹ و با توجه به لزوم استمرار خدمات مراکز روزانه آموزشی توانبخشی برای پیشگیری از افت عملکرد خدمت گیرندگان و نیز حمایت از کسب و کار کارشناسان و کارکنان شاغل در مراکز؛ از ابتدای سال ۹۹، برنامه توانبخشی از راه دور ویژه مراکز روزانه آموزشی توانبخشی" با مشارکت کارشناسان توانبخشی مراکز روزانه آموزشی توانبخشی تابعه و کارشناسان استانی و ستادی بهزیستی کشور تدوین شده است.
معاون امور توانبخشی اداره کل بهزیستی خراسان جنوبی بیان کرد: در استان خراسان جنوبی، توانبخشی از راه دور با بهره گیری و استفاده از انواع فناوری‌ها (صوتی، تصویری، برنامه‌های فضای مجازی) برای ارائه خدمات پزشکی، بهداشتی، توانبخشی و آموزشی در بستر اینترنت و شبکه های ارتباطی مخابراتی، بدون نیاز به حضور فیزیکی توانخواه در محل ارائه خدمات با هدف فراهم سازی و استمرار خدمات توانبخشی برای تعداد بیشتری از نیازمندان به این خدمات و تامین رضایت خانواده‌های خدمت گیرنده و در دسترس قراردادن خدمات توانبخشی و همچنین همراه کردن افراد خانواده با فرآیند توانبخشی توانخواهان به منظور ارائه درک متقابل و افزایش روحیه همبستگی بین اعضای خانواده، از فروردین ماه سال ۹۹، به پذیرش شدگان و خدمت گیرندگان مراکز روزانه اعم از (معلولین دارای اختلالات طیف اتیسم، کم توان ذهنی – جسمی حرکتی – روانی مزمن، سالمند، کم شنوا و ناشنوا ...) که به طور دائم یا موقت از خدمات توانبخشی حضوری به دلیل شرایط شیوع بیماری کویید ۱۹ محروم بوده اند اجرا شده است.
وی ادامه داد: پیرو مکاتبه معاون امور توانبخشی و رئیس کمیته پیشگیری از بیماری‌های واگیر سازمان بهزیستی کشور مبنی بر اعلام شرایط بازگشایی و فعالیت مراکز روزانه توانبخشی، حرفه آموزی، کارگاه‌های تولیدی حمایتی و ثبت اطلاعات مراکز تابعه در سامانه salamat govir و دریافت کد رهگیری و مجوز شروع فعالیت، از اواسط اردیبهشت ماه به کلیه مراکز روزانه شرایط بازگشایی و فعالیت آنان ابلاغ شد.
رضازاده بیان کرد: مراکز با دریافت رضایت نامه از خانواده‌ها مبنی بر بلامانع بود حضور توانخواه، با رعایت کامل و دقیق پروتکل های بهداشتی و رعایت فاصله گذاری اجتماعی (فیزیکی) و برنامه ریزی نوبت دهی و مراجعه روزانه توانخواهان با خانواده ها به مراکز و دریافت خدمات ارزیابی، توانبخشی یا مشاوره، موکدا به صورت انفرادی با احتراز از هر گونه تجمع یا تشکیل کلاس، متناسب با وضعیت منطقه خدمات ارائه کردند و با توجه به تامین بدون وقفه یارانه مراکز مطابق سهمیه، حتی در روزهای تعطیل شده بر اثر کرونا و اتخاذ برنامه دورکاری؛ حقوق، مزایا و بیمه کارکنان مراکز توانبخشی روزانه، حرفه آموزی و کارگاه‌های تولیدی حمایتی در ایام تعطیل به روال قبل از شیوع بیماری کرونا به صورت مرتب و ماهیانه توسط مراکز پرداخت شده است.
وی اظهار کرد: سازمان بهزیستی به منظور مشخص کردن میزان شیوع و یافتن بهترین شیوه غربال، تشخیص و مداخله در این اختلالات، برنامه‌های آزمایشی و کشوری را در فازهای حساس‌سازی، غربال، تشخیص و مداخله، اجرا کرده است و با برنامه ریزی صورت گرفته و افتتاح برنامه در روز جهانی معلولان از آذر ماه سال ۹۶ این برنامه در سراسر کشور به اجرا در آمد .
رضا زاده بیان کرد: در این استان نیز برنامه غربالگری رایگان اختلالات طیف اوتیسم از آذر ماه ۹۶ توسط کارشناسان آموزش دیده مرکز توان افزا در محل مرکز (پایگاه اجرای طرح )اجراء شد که تعداد ۱۰۰ نفر برای انجام مصاحبه پیگیری ارجاع و از این تعداد ۷۰ مورد تحت آزمون تشخیصی قرار گرفته و تعداد ۴۰ نفر تشخیص قطعی اتیسم دریافت کرده‌اند.
توصیه‌هایی به والدین
وی بیان کرد: والدین کودکان مبتلا به اوتیسم نگرانی‌های زیادی دارند و به دلیل ناشناخته بودن این بیماری با چالش‌های بسیاری در سطح جامعه مواجه می‌شوند؛ والدین باید بدانند که این اختلال به کمک افراد آگاه و مشاوره قابل کنترل است و به راحتی می‌توان مهارت‌های ارزشمندی را به این کودکان آموخت.
معاون امور توانبخشی اداره کل بهزیستی خراسان جنوبی گفت: والدین در صورت مشاهده علائم غیر طبیعی در کودک بدون تعلل به مراکز درمانی و بهزیستی مراجعه کنند چرا که با تشخیص، کودک مبتلا به اوتیسم وارد مرحله بعدی و دریافت خدمات توانبخشی و آموزشی شده و هر چه زمان تشخیص زودتر باشد کودک شانس بیشتری برای یادگیری و رشد طبیعی خواهد داشت.
رضازاده به والدین دارای کودک اوتیسم تاکید کرد: در مورد اتیسم بیشتر مطالعه کنید و در زمینه اوتیسم متخصص شوید و بدانید کودک از چه می‌هراسد و به چه چیز پاسخ می‌دهد چرا که هر چه در مورد اتیسم بیشتر بدانید راحت‌تر می‌توانید با کودک خود ارتباط برقرار کنید و او کمتر صدمه می‌بیند؛ همچنین کودک خود را با همان شرایط بپذیرید.
وی افزود: والدین باید بپذیرند که کودک شان عادی نیست و او را با هم سن و سالانش و با افراد عادی مقایسه نکنند از او به اندازه خودش انتظار داشته باشند.
وی تصریح کرد: والدین نباید ناامید شوند باید برای کودک خود برنامه ریزی کنند؛ کودکان مبتلا به این اختلال از داشتن یک برنامه منظم غذایی، تفریحی، استراحت و آموزش لذت می‌برند چرا که ذهن آنان کاملا سازماندهی شده است.
معاون امور توانبخشی اداره کل بهزیستی خراسان جنوبی بیان کرد: والدین لازم است فرزند خود را تشویق کند، به او احساس امنیت دهند و در خانه فضایی را به کودک بیمار اختصاص دهند که او در آنجا احساس آرامش و امنیت کند، اجازه دهند همیشه حمایت آنان را در برابر سایرین احساس کند، کودک را در محیط‌های شاد قرار دهند، او را درگیر کارهای ساده کنند و حس مسئولیت پذیری کودک را تحریک کنند.
رضازاده خاطر نشان کرد: برآنیم تا امسال تلاش بیشتری در توانمندی و مقتدرسازی افراد دارای اختلال اوتیسم و خانواده‌های آنان به کار بندیم و امیدواریم خدمات ارائه شده از سوی مرکز همان گونه که در این چند ساله موفق بوده، با همکاری سازمانهای دولتی همکار، سازمانهای مردم نهاد و همچنین تلاش مرکز در راستای ارائه آموزش‌های لازم به مربیان و پرسنل و بروزرسانی اطلاعات آنان از طریق دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی و جدیت بیشتر در اجرای طرح غربالگری کماکان شاهد رشد و ارتقاء کیفیت و کمیت خدمات باشیم.
منبع: ایسنا