حکایت ٣٢ سال تلاش برای رسیدن به استقلال اجتماعی مددجویان جوانانی که تصمیم به تغییر گرفتند
لیلا مهداد| همه ما نام کانون‌ها و انجمن‌های مختلفی را شنیده‌ایم که در زمینه معلولان فعالیت می‌کنند و می‌خواهند کاری برای این قشر انجام دهند.
موسساتی که هریک جنبه‌ای از زندگی این بخش از جامعه را برعهده گرفته و برنامه‌هایی را هم اجرایی کرده‌اند. رعد موسسه‌ای قدیمی است که جنگ و آسیب‌دیدگان آن بهانه‌ای شده برای تاسیسش و حال با گذشت ٣٢سال از فعالیت آن هدفش تنها توانمندکردن معلولان است و انصافا در این عرصه خوب درخشیده است. در ادامه صحبت‌های سخن‌سنج، مدیر روابط‌عمومی مرکز رعد را می‌خوانید.
می‌پرسم از چه سالی موسسه رعد به جمع موسسات مردم‌نهاد پیوست و این پیوستن چه هدفی را دنبال می‌کرد؟
سخن‌سنج، گریزی به سال ٦٣ می‌زند، به سال‌های جنگ تحمیلی و آدم‌هایی که حوادث جنگ تحمیلی برایشان پیامدها و مشکلات جسمی در پی داشت.
تعدادی از دانش‌آموختگان دانشکده فنی دانشگاه تهران در آن شرایط به این می‌اندیشیدند که چطور می‌توانند باری از دوش جامعه بردارند و در این میان به این باور رسیده بودند که جنگ، افرادی را به جای خواهد گذاشت که از نظر جسمی مشکلاتی دارند، پس با بهره‌گرفتن از آیه شریفه رعد که می‌فرماید: خداوند حال هیچ قومی را تغییر نمی‌دهد، مگر آن‌که خودشان برای تغییر حال‌شان تلاش کنند، تصمیم گرفتند موسسه‌ای با همین نام راه‌اندازی کنند، بنابراین رعد با همراهی ٦نفر از مهندسان هیأت موسس شکل گرفت. درواقع موسسه رعد با این هدف تشکیل شده تا افرادی که به دلیل محدودیت جسمی در جامعه نادیده گرفته می‌شوند یا منزوی هستند، به زندگی عادی خود برگردند و به استقلال اجتماعی دست یابند.
از نحوه فعالیت موسسه در همان سال‌های ابتدایی می‌پرسم ....
و او به نخستین مرکز در یکی از مناطق جنوب شهر اشاره می‌کند و از دو رشته تدریس‌شده در آن سال‌ها می‌گوید.
موسسه رعد در سال ٦٣ با هدف کمک به افرادی که در اثر حوادث جنگ دچار مشکلات جسمی شده بودند و محدودیت حرکتی داشتند، تأسیس شد تا حرفه‌هایی را به آنها آموزش بدهد و آنها را به زندگی برگرداند. در سال‌های ابتدایی دو رشته سیم‌پیچی و تعمیر وسایل خانگی در یکی از مناطق جنوب شهر آموزش داده می‌شد. اما از همان ابتدا موسسان به اهداف بزرگتر می‌اندیشیدند و معتقد بودند با آموزش، این افراد می‌توانند به توانمندی و توانایی‌های مناسبی برسند و در جامعه حضور موثری داشته باشند. همین عقیده باعث شد تلاش‌ها مضاعف شود، برای همین داشتن آموزشگاهی برای توانمندسازی افراد دارای معلولیت احساس شد و در پی رسیدن به این خواسته زمین در شهرک غرب خریداری شد. این موضوع به سال ٦٨ برمی‌گردد. بعد از، ازسرگذراندن١٢-١٠سال مجموعه‌ای کامل ساخته شد.
فعالیت‌های موسسه رعد سوال بعدی من است.
سخن‌سنج از احداث دانشگاه علمی- کاربردی و تدریس ١٢رشته در مقاطع کاردانی و کارشناسی می‌گوید.
مجتمع آموزش نیکوکاری رعد نخستین مرکز رعد است که در حدود ٢٠٠کارآموز دارد و همگی در هر ترم تحصیلی آموزش‌هایی را به‌صورت صددرصد دریافت می‌کنند؛ خدمات توانبخشی، آموزشی و مددکاری. آموزش‌هایی که به‌صورت همزمان ارایه می‌شوند. برای ارایه این حجم از خدمات ٤هزار مترمکعب مساحت در نظر گرفته شده که شامل رستوران، نمازخانه، کارگاه‌ها و کلاس‌های آموزشی، سایت آموزش فنون کامپیوتر و... است، البته سالن اجتماعاتی با گنجایش ٢١٥ نفر هم برایش درنظر گرفته شده است. یکی دیگر از اقداماتی که در عرصه آموزش انجام‌شده احداث دانشگاه علمی- کاربردی است که در سال ٨٩ تأسیس شد. تأسیس این داشگاه باعث شده افراد دارای معلولیت به‌صورت رایگان مدارج عالی تحصیل را طی کنند. آن هم در مکانی کاملا مناسب‌سازی شده! البته افراد غیرمعمول این دانشگاه هزینه تحصیل‌شان را پرداخت می‌کنند. در این دانشگاه ٦ رشته در مقطع کاردانی و ٦ رشته در مقطع کارشناسی تدریس می‌شود.
می‌پرسم تنها افراد دارای معلولیت که تحت‌پوشش موسسه هستند، در این دانشگاه تحصیل می‌کنند؟
و سخن‌سنج از ٥٠٠ دانشجوی حال حاضر دانشگاه موسسه می‌گوید دانشجویانی از سراسر تهران.
این دانشگاه براساس ظرفیتی که دانشگاه جامع اعلام می‌کند، در رشته‌های موردنظر دانشجو می‌پذیرد؛ از سراسر تهران! در دو ترم شهریور و بهمن. درحال‌حاضر ٥٠٠ دانشجو در این دانشگاه مشغول تحصیل هستند که از این تعداد نیمی توان‌یاب هستند. ما به افراد دارای معلولیت مجموعه، توان‌یاب می‌گوییم، به جهت این‌که بار ضدارزشی معلول کاهش پیدا کند. در سال‌های ابتدایی ٥٠ تا ٦٠ نفر، هنرجویان و دانشجویان موسسه را تشکیل می‌دادند و خوشبختانه یک دهه می‌شود که ٢٠٠ دانشجو و کارآموز حضور دارند. در بخش خیریه که مسأله مهارت‌آموزی مطرح است، ٣٥رشته آموزشی اعم از هنری، علمی و مهارتی آموزش داده می‌شود و در پایان دوره‌های آموزشی در آزمون‌های فنیوحرفهای شرکت می‌کنند و به محض این‌که بتوانند حدنصاب سازمان فنیوحرفهای را کسب کنند، گواهینامه مهارت به آنها اعطا می‌شود.
می‌پرسم عملکرد موسسه رعد در جذب داوطلبان به چه شکل است.
و او از افراد داوطلب و کسانی که در مقابل خدمات‌شان حق‌الزحمه دریافت می‌کنند، می‌گوید.
موسسه برای جذب مربی، استانداردهایی دارد که اصلی‌ترین آنها در بخش فنیوحرفهای است؛ یعنی جذب افرادی که اجازه و توانایی انتقال آموخته‌هایشان را داشته باشند. این استاندارد هم در بخش خیریه و هم دانشگاه مدنظر است و رعایت می‌شود. در زمینه داوطلبان باید گفت دو گروه در این عرصه موسسه را همراهی می‌کنند؛ گروهی که نیت‌شان کار خیر است و برای همین با موسسه همکاری داشته و داوطلبانه خدماتی را ارایه می‌کنند. گروه دوم افرادی هستند که در برابر خدمات‌شان حق‌الزحمه دریافت می‌کنند. هر کدام از این دو گروه ٥٠درصد ظرفیت این دو گروه را تشکیل می‌دهند.
می‌پرسم موسسه هزینه‌های خود را چگونه تأمین می‌کند و همین پرداخت حق‌الزحمه‌ها از چه منبعی تأمین می‌شود.
سخن‌سنج از خیرین همیشگی و سرانه اندک سازمان بهزیستی و... می‌گوید.
موسسه رعد، مردمی است و به هیچ دستگاه اجرایی وابسته نیست، بودجه‌اش نیز از طریق دولت تأمین نمی‌شود، البته سازمان بهزیستی براساس قانون برنامه پنج‌ساله توسعه، سرانه‌ای را برای موسسات خیریه خصوصی و مردمی که در زمینه نگهداری اقشار آسیب‌پذیر یا آموزش این قشر فعالیت دارند، درنظر گرفته است. این سرانه شامل حال موسسه رعد هم می‌شود اما چشمگیر نیست! درحال حاضر موسسه برای ١١٠ نفر از کارآموزانش از این سرانه بهره می‌برد. خوشبختانه موسسه بیش از ١٠هزار عضو دارد که کمک‌های مستمری به موسسه دارند. جدا از همه اینها موسسه رعد نیز همانند موسسات دیگر فعالیت‌های اجتماعی مثل برپایی بازارچه‌ها و جشنواره‌های خیریه دارد که درآمدهایی نیز از این طریق به‌دست‌می‌آورد که همگی صرف هزینه‌های افراد تحت‌پوشش می‌شود.
می‌پرسم افراد دارای معلولیت چطور می‌توانند از خدمات موسسه رعد بهره ببرند؟
و او از کمک رسانه‌ها می‌گوید از تبلیغات چهره‌به‌چهره.
موسسه رعد نیز همانند موسسات دیگر از ظرفیت‌های تبلیغاتی به‌وجودآمده بهره می‌برد و اصرارش بر این است که رسانه‌ها در این بخش به کمک او بیایند. بیشتر افراد دارای معلولیت که از خدمات استفاده می‌کنند، از طریق دوستان‌شان با موسسه آشنا شده‌اند، البته کسانی که موسسه را می‌شناسند و فرد دارای معلولیتی در خانواده یا آشنایان‌شان دارند، آنها را به موسسه معرفی می‌کنند. بهزیستی نیز فعالیت‌هایی در این زمینه دارد و موسسه را کمک می‌کند. شاید موثرترین روش تا به امروز تبلیغات چهره‌به‌چهره بوده است.
می‌پرسم موسسه رعد در زمینه همکاری با موسسات دیگر چگونه ظاهر شده است و اگر همکاری وجود دارد به چه شکل است.
او از ارتباط نزدیک و تنگاتنگ می‌گوید، از تیم اعزامی به مسابقات فرانسه و از...
ارتباط موسسه با موسسات و مراکز دیگر در سطح بالایی است و این ارتباط نزدیک برخاسته از خواست موسسه برای ارتقای کیفیت خدمات است، برای همین با اکثر موسساتی که در حیطه افراد دارای معلولیت فعالیت می‌کنند، همکاری دارد. شاید عنوان این نمونه برای نشان‌دادن ارتباطات کافی باشد؛ هر ٤سال یک بار مسابقات بین‌المللی مهارت در یکی از کشورهای دنیا برگزار می‌شود. نهمین دوره این مسابقات امسال در فرانسه برگزار شد.
موسسه رعد سه دوره افتخار برگزاری این مسابقات را دارد و تیم‌ملی ایران را به این مسابقات اعزام کرده است. برای همین برای شرکت در مسابقات فرانسه از انجمن‌های فعال دعوت کرد و نتیجه این است که از ٥مجموعه خیریه ناشنوایان و جسمی حرکتی‌ها تیمی ١٥ نفره به مسابقات اعزام شد.
از چشم‌انداز و آینده متصور برای موسسه می‌پرسم.
او از داشتن موسسات متعدد در شهرهای مختلف می‌گوید از این‌که روزی برسد که افراد بی‌شماری در نقاط مختلف کشور بتوانند از خدمات موسسه رعد بهره ببرند.
هدف موسسه این است که در هر شهری که نیاز به حضور موسسات رعد در آنها احساس می‌شود و افرادی دارند که خواهان بهره‌بردن از خدمات موسسه هستند، موسسه‌ای تأسیس و زمینه‌های ارایه خدماتش را فراهم کند. موسسه تا به امروز ٢٠مرکز فعال در سراسر کشور دارد و ٥مرکز نیز در دست تأسیس هستند و کارهای مربوط به آنها پیگیری می‌شود. موسسه خواهان این است که در اکثر مراکز بزرگ شهری چنین موسساتی را با حضور خیرین محلی تأسیس کند. مسأله بعدی به خود مددجویان اختصاص دارد؛ موسسه طالب این است که مددجویان به استقلال اجتماعی دست بیابند؛ استقلال اجتماعی فراتر از استقلال مالی و داشتن شغل است. موسسه رعد به دنبال این است تا مددجویانش در جامعه زندگی باکیفیت و حضور موثر داشته باشند و تا رسیدن به این مرحله در کنارشان است و کمک‌شان می‌کند، البته در این مقوله تا حدودی موفق بوده، چون هستند مددجویانی که در سال‌های ابتدایی از خدمات موسسه بهره برده و امروز به سن بازنشستگی رسیده‌اند و هنوز با موسسه در ارتباط هستند. موسسه وظیفه خود می‌داند از مجموعه‌ای که دارد در حد توان و نیاز آنها حمایت کند. به اعتقاد من موسسه رعد یک سرمایه ملی است و با توجه به اقبال و اعتباری که در میان مردم کسب کرده، همچنین خدماتی که برای مددجویان درنظر گرفته، شاید بیشترین توفیقش این باشد که افراد نیازمند از خدماتش بهره ببرند و این به عهده رسانه‌ها و شهروندان است که این قشر را به موسسه رعد معرفی کنند.
منبع: شهروند