سامانه حمل و نقل معلولان "قرمز" شد!

بی‌میلی ناوگان حمل و نقل عمومی نسبت به پذیرش افراد دارای معلولیت باعث شده تا تعداد زنگ‌خورهای شماره 6305 برای گرفتن سرویس از سامانه معلولان و جانبازان پایتخت هر روز بیشتر و بیشتر شود اما ون به اندازه‌ی کافی نیست، رانندگان در یک مسیر چند فرد معلول را سوار می‌کنند، مسافران معمولا دیر به مقصد می‌رسند. این وسط اگر دعوای راننده و معلول هم اتفاق بیفتد همه چیز برای کلافگی دو طرفه آماده می‌شود.

قبل از آن‌که سامانه حمل ونقل جانبازان و معلولان پایتخت کار خود را در ابتدای مهرماه 1391 آغاز کرد، افراد دارای معلولیت در تمام اماکن و معابر شهر تهران یک تابلوی نامرئی "ورود معلولان ممنوع" را جلوی چشم خود می‌دیدند که با آغاز به کار سامانه امیدهایی در دل ویلچرنشین‌ها و عصا به دست‌ها جوانه زد. اما تعداد معلولان با تعداد خودروها تناسبی نداشت و با این‌که آمار دقیقی از معلولان شدید شهر تهران وجود ندارد و این تعداد توسط کارشناسان حدود 40 هزار نفر تخمین زده می‌شود از همان ابتدا معلوم بود که 60 دستگاه ون مناسب‌سازی شده برای تهران به هیچ وجه کافی نیست. 40 دستگاه ون هم که قرار بود در سال 1393 اضافه شود هنوز در حد وعده باقی مانده که مدیرعامل سامانه حمل و نقل معلولان و جانبازان، تحریم‌های ظالمانه را علت این مساله عنوان می‌کند.

برای پی بردن به علت نارضایتی معلولان از سامانه حمل و نقل با یک خانم 28 ساله که از ویلچر استفاده می‌کند گفت‌وگو کردیم. او بیان کرد: مهم‌ترین چالش زندگی من گرفتن ماشین از سامانه است. من باید هر روز به آموزشگاه بروم. 6 صبح باید به سامانه زنگ بزنم اگر یک ربع دیر شود فرد دیگری جای من را می‌گیرد و آن روز باید خانه‌نشین باشم. پنج‌شنبه‌ها و جمعه‌ها هم به خاطر این‌که باید به راننده‌ها اضافه کاری بدهند گرفتن سرویس کار حضرت فیل است! سرویس می‌دهند اما فقط برای بیمارستان و کارهای درمانی. مراکز تفریحی که اصلا حرفش را نزن.

او که بیشترین علت مشکلات سامانه را بی‌برنامگی عنوان می‌کند معتقد است: سامانه بیش از 3 هزار نفر عضو دارد و ظاهرا بسیاری دیگر هم پشت نوبت هستند. اما مشکل بزرگی که داریم سرویس‌دهی به نابیناها و عصایی‌ها با ماشین‌های مناسب ویلچرنشین‌ها است. بارها گفته ایم افراد غیرویلچری را می توان با یک پراید جابه جا کرد. این خودروهای مناسب‌سازی شده حدود 100 میلیون تومان قیمت دارد و حیف است که در تمام مسیرها استفاده شود. با پول یکی از آنها می توان 5 خودروی سواری خرید و با آن نابیناها، واکری‌ها و عصایی‌ها را جابه جا کرد.

او می‌گوید:60 دستگاه ون داریم که روزی 10 دستگاه یا خراب است یا راننده مرخصی می رود و به طور معمول 50 دستگاه کار می‌کند. بین ساعت‌های 4 تا 6 هم که شیفت عوض می شود و سرویس نیست.

این خانم جوان به دو مورد از مشکلات خود در سامانه اشاره و بیان می‌کند: یک روز قرار بود ساعت 10 صبح به درمانگاه بروم و 1 بعدازظهر برگردم. سامانه ساعت 9 صبح به من سرویس داد و 4 بعدازظهر برگرداند. یک روز دیگر سرویس را برای ساعت 8 صبح گرفتم گفتند 9 برایت ماشین می‌فرستیم. راننده به من زد گفت 10 می آیم، 10 آمد و 2 نفر دیگر را هم سوار کرد، 12 به محل کاردرمانی رسیدم که دکترم رفته بود.

به سراغ یکی دیگر از افراد دارای معلولیت رفتیم. جوان 30 ساله‌ای که دارای معلولیت میوپاتی و ویلچرنشین است. او از سامانه رضایت نسبی دارد. با این‌حال می‌گوید که پیش آمده چند بار با راننده‌ها بحث کرده است.

این جوان بیان می‌کند: مسیرها را بد می‌چینند و برنامه ریزی نسبت به قبل ضعیف‌تر شده است. ضمنا راننده ها قبلا به بچه ها کمک می‌کردند اما جدیدا این کار را نمی‌کنند. چند نفر را در یک مسیر سوار می‌کنند و همیشه دیر می‌رسیم. یک بار راننده دیر آمده بود و عجله داشت، در مسیر آن‌قدر تند رفت و ویراژ داد که نزدیک بود ویلچرم چپ شود، گفتم آقای راننده لطفا آهسته‌تر بروید، گفت ناراحتی استفاده نکن. گفتم به 1818 برای اعتراض زنگ می‌زنم، گفت شکایت کن من جوابگو هستم.

وی در ادامه افزود: به خاطر این‌که شنیده بودم بچه‌هایی که اعتراض می‌کنند مورد غضب راننده‌ها قرار می‌گیرند و دیگر به آنها سرویس نمی‌دهند از خیر شکایت گذشتم؛ چون اگر همین سرویس‌های نصفه ونیمه را هم از دست می‌دادم وضعیت عبور و مرورم حاد می‌شد.

اما درد دل‌های مدیر سامانه حمل و نقل جانبازان و معلولان شهرداری تهران هم جای تأمل دارد. سعید زارع، مشکل اصلی عبور و مرور معلولان را نبود زیرساخت‌های زندگی شهری می‌داند که بروز این کاستی در سامانه حمل و نقل معلولان به رنگ قرمز خود را نشان می‌دهد.

او با بیان این‌که امسال 26 دستگاه اتوبوس به سامانه اضافه شده می‌گوید: الان تعداد اتوبوس‌ها به 70 دستگاه رسیده است.ما برای این‌که بتوانیم با تشکل‌ها همکاری کنیم 16 خط در تمام مناطق تهران راه اندازی کردیم. به تمام مدارس استثنایی هم خدمات می دهیم و پیش‌بینی می‌کنیم تعداد خطوط ما تا آخر سال به عدد 25برسد.

زارع گفت: شهرداری در سال1393 برای توسعه ناوگان معلولان اقدام کرد اما به دلیل تحریم‌ها نتوانستیم 40 دستگاه ون که قولش را داده بودیم خریداری کنیم. دولت محترم باید کمک کند که خوروی مناسب وارد کشور شود و شهرداری بتواند آن را خریداری کند. درست است که تحریمها برداشته شده ولی خودرو نیست. به شرکت زامیاد برای خرید اویکو مراجعه کردیم، آنها هم خودرو ندارند.

او افزود: در حال حاضر مشکل مناسب نبودن حمل و نقل ناوگان عمومی و حتی مناسب سازی معابر و اماکن بر روی دوش سامانه است. باید مترو و بی‌آرتی برای حضور معلولان آماده شود و تمام وزارتخانه‌ها، ارگان‌ها و دستگاه‌ها نسبت به مناسب‌سازی اهتمام جدی داشته باشند.

مدیر سامانه حمل و نقل جانبازان و معلولان پایتخت در پاسخ به عمده مشکلات سامانه بخصوص در روزهای آخر هفته گفت: پنجشنبه‌ها و جمعه ها حتما باید ماشینها را تعمیر و ریکاوری کنیم. بنابراین خدمات دهی در این دو روز محدود می شود، البته قطع نمی شود. خدمات ما شبانه روزی است و خودروها از پنج صبح تا هشت شب درگیر هستند. با این وجود انقدر نگهداری خوب بوده که بعد از چهار سال نگذاشتیم هیچ یک از خودروها دچار مشکل موتور و گیربکس شود.

زارع، مشکلات عبور و مرور معلولان در شهرستان‌ها را حادتر از تهران دانست و افزود: ما نباید فقط تهران را ببینیم. تهران این 60 دستگاه را دارد شهرستانها همین را هم ندارند. به همین خاطر بهزیستی چند دستگاه که در اختیار داشت را بین شهرستان‌ها تقسیم کرد. الزاما باید دولت محترم سیستم حمل و نقل معلولان را که تا حدودی در تهران جواب داده با نگاهی ویژه به سراسر ایران تسری دهد.

او با بیان این‌که موانع فرهنگی، مشکلات عبور و مرور معلولان را پیچیده‌تر کرده است، گفت: الان وضعیت بی آر تی نسبتا خوب است ولی ویلچرنشینان تمایلی به استفاده از آن ندارند؛ چرا که این خطوط با ازدحام مسافر مواجه است و بعضی مردم اجازه نمی دهند ویلچرنشینان در جای مخصوص خود مستقر شوند. صبح اول وقت بروید تهرانپارس ببینید افراد عادی هم نمی توانند در آن ازدحام رد شوند، چه برسد به معلولان. یا به طور مثال بر روی بعضی صندلی‌های مترو نوشته شده "مخصوص معلولان و کم توانان". اما به چشم می‌بینیم پیرمرد80 ساله ایستاده و یک جوان خودش را به خواب زده یا نشسته دارد با موبایلش بازی می کند. اینها دیگر مشکلات فرهنگی است که باید حل شود.

به گفته‌ی زارع، در حال حاضر هیچ ماشین مخصوص حمل ویلچر در کشور وجود ندارد. وزارت صنعت، معدن، تجارت باید این قشر از جامعه را ببیند. سوال من از دولت این است که چه اقدامی برای حمل و نقل معلولان انجام داده است؟ باید بخشی از منابع مالی هدفمندسازی یارانه ها به حمل و نقل معلولان اختصاص یابد.

او یادآور شد: تمام ورزشکاران پارالمپیکی برای تمرین از ما خدمات می گیرند؛ در حالی که وزارت ورزش باید این سرویس‌ها را ارایه دهد. هم‌اکنون تنها استخر مخصوص معلولان در تهران توسط شهرداری احداث شده و خدمات آن نیز توسط این ارگان ارایه می‌شود؛ حال آن‌که ساخت ورزشگاه و خدمات حمل و نقل آن وظیفه وزارت ورزش و جوانان است.

زارع به خاطره‌ای از حضور یک مهمان خارجی در کشور اشاره کرد و افزود: یک بار ما مهمان خارجی داشتیم که فردی دارای معلولیت بود. زمانی که می‌خواست به کشور خود برگردد گفت من به خیلی از نقاط ایران سر زدم، بسیاری از شهرها با مشکل نبود مناسب‌سازی مواجه‌اند و تنها نقطه قوتی که به چشم دیدم سامانه حمل و نقل جانبازان و معلولان تهران بود.

منبع : جماران