منطقه 15 در جنوب شرق تهران و مناطق همجوار آن (13 و 14) میزبان حدود 25درصد از قشر روشندل شهر تهران است، این قشر که در مقایسه با سایر معلولان جمعیت کمتری را تشکیل می دهند، از لحاظ فرهنگی و اجتماعی نسبت به افراد سالم امکانات اندکی به آنان اختصاص داده شده است.
نرگس اسلامی شرار دانشجوی دکتری رشته زبان و ادبیات فارسی که مسئولیت بخش کتابخانه صوتی فرهنگسرای خاوران را برعهده داشت، با توجه به شناخت از نیازهای همنوعان خود، علاقه مند بود که روشندلان در منطقه زندگی خود حداقل یک کتابخانه داشته باشند، در نهایت با تلاش شرار و همکاری مسئولان فرهنگی، کتابخانه طلوع با هدف ارتقای فکری روشندلان و حضور آنان در محیط اجتماعی و فرهنگی و خدمت رسانی به این قشر تاسیس شد.
مسئول کتابخانه طلوع درباره تاسیس این کتابخانه به خبرنگار ایرنا گفت: سال 91 با 4هزار عنوان کتاب صوتی اولین کتابخانه صوتی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در فرهنگسرای خاوران افتتاح و تولید منابع برای این کتابخانه آغاز شد.
وی افزود:همیشه دغدغه من بود که افراد نابینا در منطقه زندگی خود حداقل یک کتابخانه داشته باشند و در این راستا مسئله تردد و عبور و مرور نابینایان و دسترسی آنان به کتابخانه بدون مزاحمت برای دیگر افراد خانواده مورد توجه بود.
شرار با اشاره به ویژگی های معلولان به خصوص روشندلان اظهار کرد: همه افراد جامعه حق دارند که از همه امکانات استفاده کنند و معمولا امکانات شهری برای افراد معمولی و عادی شهر در نظر گرفته شده و معلولان در این حوزه مورد توجه قرار نمی گیرند، به واسطه حضور من در فرهنگسرای خاوران به عنوان فرد روشندل، سایر همکاران دریافتند که نیازها و دغدغه یک فرد معلول و روشندل چیست.
مسئول کتابخانه طلوع از فرهنگسرای خاوران به عنوان یکی از فرهنگسراهای بزرگ شهر تهران یاد کرد و افزود: همیشه از این فرهنگسرا انتظار می رفت که یک کار ویژه برای قشر ویژه روشندل انجام دهد که با توجه به تجریه موفق کتابخانه صوتی در نهایت با همکاری و حمایت مسئولان، کتابخانه طلوع ویژه روشندلان ایجاد و 18بهمن ماه همزمان با دهه مبارک فجر افتتاح شد.
وی درباره امکان دسترسی روشندلان به کتابخانه طلوع گفت: روشندلان با استفاده از اتوبوس های تندرو(بی آر تی) به راحتی می توانند به فرهنگسرای خاوران دسترسی پیدا کنند و همچنین از مقابل ایستگاه های اتوبوس تا فرهنگسرا توسط شهرداری تهران مناسب سازی شده و قرار است از ورودی فرهنگسرا تا کتابخانه طلوع نیز برای روشندلان مناسب سازی شود.
اسلامی شرار، قرائت خانه ویژه روشندلان، استودیو برای تولید کتاب های صوتی، کتاب های بریل و بخش صوتی را از جمله امکانات کتابخانه طلوع عنوان کرد و افزود: منابع این کتابخانه شامل یک هزار جلد کتاب بریل و 8 هزار عنوان کتاب صوتی است.
مسئول کتابخانه طلوع با بیان اینکه بیشتر منابع این کتابخانه در حوزه علوم انسانی است، اظهار کرد: روشندلان در کشور می توانند در رشته های علوم انسانی تحصیل کنند و شاید افراد اندکی در رشته های مهندسی کامپیوتر، شیمی و فیزیک تحصیل کنند و ضرورتی ندارد کتابی برای این رشته های تحصیلی که مورد توجه روشندلان قرار نمی گیرد، به صورت صوتی یا بریل در این کتابخانه باشد.
وی گفت: کتاب هایی که تیراژ بالا و طرفدار بیشتری داشته باشند یا جوایزی را کسب کردند، به کتاب های صوتی تبدیل شده و یا به صورت بریل در اختیار اعضای کتابخانه قرار می گیرد.
اسلامی شرار با اشاره به بخش صوتی کتابخانه طلوع اظهار کرد: در این بخش رایانه های ویژه برای استفاده روشندلان در نظر گرفته شده که کاربر روشندل با استفاده از نرم افزارهای مخصوص؛ صوتی و گویا و با هدفون می تواند کتاب های مورد نظر خود را مطالعه کند و همچنین کتاب های صوتی مورد علاقه اعضا بر روی فلش ذخیره شده و در اختیارشان قرار می گیرد.
مسئول کتابخانه طلوع افزود: هر دو هفته یک بار، پنج عنوان کتاب صوتی و هر دو هفته یک بار دو جلد یا نهایتا سه جلد کتاب بریل به دلیل سنگینی و مشکلات حمل این کتاب ها، در اختیار اعضای کتابخانه قرار می گیرد.
وی چاپگر پیشرفته برای چاپ و تولید کتاب ها و متون به صورت بریل و اسکن کتاب های لاتین برای استفاده روشندلان را از دیگر امکانات کتابخانه طلوع عنوان کرد.
اسلامی شرار گفت: کتاب های لاتین خیلی در دسترس نیست و ممکن است روشندلی در هنگام مطالعه این کتابها و حتی فرد بینا در هنگام خواندن کتاب های لاتین برای فرد روشندل دچار اشتباهاتی از لحاظ تلفظ واژه ها شود که به وسیله اسکنر در هر دقیقه 120 صفحه از کتاب های عادی به خط بینایی، اسکن شده و با استفاده از نرم افزار مخصوص کرز ویل(Kurzweil) براساس علاقه فرد متن اسکن شده به صوت یا متن تبدیل و در اختیار فرد روشندل قرار داده می شود.
مسئول کتابخانه طلوع با بیان اینکه روشندلان به صورت رایگان از سراسر شهر تهران و بدون محدودیت سنی و تنها با داشتن یک قطعه عکس، کپی شناسنانه یا کارت ملی می توانند در این کتابخانه عضو شوند، اظهار کرد: کتابخانه طلوع همه روزه (غیر از روزهای تعطیل) از ساعت 8 تا 17 میزبان روشندلان است.
*نذر فرهنگی افراد بینا
اسلامی شرار با اشاره به نذر فرهنگی و زکات بینایی اظهار کرد: افراد به روش های مختلف از جمله اطعام فقرا، کمک به مساکین نذر خود را ادا کرده و حاجت روا می شوند و به عقیده من در راستای ادای نذر، هر فردی می تواند از سلامتی، مهارت ها و توانایی های خود در زمینه های فرهنگی، آموزشی، مطالعاتی در حق افراد دیگر که نقص عضو دارند، بهره ببرد.
مسئول کتابخانه طلوع، نبود کتاب های بریل و صوتی را از دغدغه ها و نیازهای افراد روشندل عنوان کرد و گفت: فرد بینایی که صدای خوشی دارد، در صورت تمایل می تواند در استودیوی کتابخانه طلوع، کتاب هایی را به صورت رایگان برای روشندلان خوانده و ضبط کند.
وی افزود: روشندلان به خصوص در منطقه 15 بسیار نیازمند حمایت های معنوی هستند و اگر فردی تمایل داشته باشد می تواند با توجه به دانش و توانایی خود به عنوان مثال در زبان انگلیسی کلاس هایی را در این کتابخانه برای روشندلان و به خصوص کودکان روشندل برگزار کند که این اقدام باعث می شود افراد روشندل به صورت رایگان یا با هزینه خیلی کم، در کلاس های مختلف ثبت نام کرده و به اهداف خود برسند و همچنین فردی که نذر فرهنگی کرده، ضمن ادای زکات بینایی خود برای یک فرد روشندل، به آرامش درونی هم خواهد رسید.
اسلامی شرار برگزاری مسابقات فرهنگی و هنری و ورزشی؛ شطرنج، کارگاه های آموزش پروپوزال نویسی، پایان نامه نویسی، نشست های نقد و بررسی کتاب، حافظ خوانی، مولوی خوانی و آشنایی با شعرای مختلف، کلاس های خلاقیت و کارگاه های اوریگامی (هنر کاغذ و تا) برای کودکان روشندل با هدف افزایش مهارت آنان را از برنامه های جنبی کتابخانه طلوع عنوان کرد و گفت: اگر خانواده ها درخواست کارگاه و کلاس جدید برای فرزندانشان داشته باشند، در این کتابخانه برای آنان برگزار خواهیم کرد.
مسئول کتابخانه طلوع ارسال کتاب برای روشندلان در سراسر شهر تهران را از دیگر خدمات این کتابخانه برشمرد و افزود: با همکاری اداره پست به دلیل مشکلات تردد روشندلان و برای استفاده آسان تر آنان از منابع این کتابخانه، از طریق کیف های پستی که آدرس و مشخصات کتابخانه بر روی آنها حک شده، کتابخانه های درخواستی اعضای کتابخانه به دست آنان خواهد رسید، روشندلان پس از مطالعه، کتاب ها را داخل این کیف ها قرار داده و برای کتابخانه بازپس فرستاده می شود.
وی با اشاره به امکان ارسال کتاب های صوتی کتابخانه طلوع به متقاضیان در سراسر کشور گفت: این کتابخانه می تواند برای تجهیز کتابخانه صوتی به سایر استان ها نیز کمک کند همان طور که من کتابخانه صوتی شهر نکا را راه اندازی کردم.
اسلامی شرار با بیان اینکه حدود 300 نفر عضو کتابخانه طلوع هستند، افزود: با برنامه ریزی و هماهنگی های انجام شده، فرم عضویت به دو مدرسه استثنایی دخترانه ویژه نابینایان شهید محبی و خزائلی داده شده و تمامی دانش آموزان این مدارس با عضویت در این کتابخانه، از خدمات و امکانات آن بهره مند می شوند.
وی با اشاره به همکاری نکردن سازمان بهزیستی برای ایجاد کتابخانه طلوع اظهار کرد: ما به دلیل همکاری نکردن سازمان بهزیستی، کتابخانه و انجمن مردم نهاد تاسیس کردیم.
اسلامی شرار تصریح کرد: مرکز توانبخشی نابینایان رودکی، کتابخانه ای با بیش از 40 سال سابقه به دلیل همکاری نکردن بهزیستی، 35 نفر از کارکنانش را تعدیل و دچار مشکلاتی شده است.
*دسترسی به کتابه های بریل در زمینه های مختلف
هاتف شرار از اعضای کتابخانه طلوع، لیسانس روان شناسی است و در حوزه موسیقی؛ آواز و آهنگسازی فعالیت می کند، وی پیش از این عضو کتابخانه صوتی فرهنگسرای خاوران بوده و از زمان تاسیس کتابخانه طلوع از خدمات و کتاب های بریل در این کتابخانه بهره مند شده است.
وی وجود استودیو برای تولید کتاب های صوتی را از ویژگی های کتابخانه طلوع عنوان کرد و گفت: علاوه بر کتاب های صوتی، در این کتابخانه، کتاب های بریل در اختیار روشندلان قرار می گیرد و من با توجه به فعالیت در حوزه موسیقی، برای مطالعه و پیداکردن اشعار مختلف برای فعالیت موسیقی از منابع این کتابخانه استفاده می کنم.
شرار امکان دسترسی به کتابخانه طلوع را مناسب ارزیابی کرد و افزود: روشندلان به وسیله اتوبوس های تندرو (بی آر تی) و تاکسی های خطی می توانند به این کتابخانه دسترسی پیدا کرده و از خدمات آن بهره مند شوند.
محمد دوستی عضو دیگر کتابخانه طلوع، دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق بین الملل و نایب قهرمان شطرنج جوانان جهان در سال 2011 درباره ویژگی ها و امکانات این کتابخانه می گوید: دو تا سه سال گذشته، از کتاب های صوتی کتابخانه فرهنگسرای خاوران استفاده می کردم.
وی با معرفی دستگاه «به دید» در کتابخانه طلوع اظهار کرد: افراد کم بینا در هنگام استفاده از کتاب های صوتی باید تمام قسمت های کتاب حتی پاورقی ها و بخش هایی که به آن علاقه ای ندارند را بشنوند و اینگونه وقت آنها به هدر می رود اما با استفاده از دستگاه «به دید» به راحتی می توانند بخش هایی از کتاب را که علاقه مندند، مطالعه کنند.
دوستی با اشاره به کمبود کتاب های صوتی در حوزه کتاب های تخصصی مانند کتاب شطرنج گفت: خواندن چنین کتاب هایی نیازمند تخصص است و کمتر افراد متخصص وجود دارند که این کتاب ها را به صورت صوتی تبدیل کرده و در اختیار علاقه مندان قرار دهند.
عضو کتابخانه طوع دسترسی به این کتابخانه را مناسب ارزیابی کرد و افزود: دسترسی از این فرهنگسرا به خیابان اصلی راحت تر است و با توجه به جمعیت قابل توجه نابینایان در منطقه 15 و مناطق همجوار و امکانات کتابخانه طلوع؛ کتاب های صوتی، بریل، نرم افزار ویژه روشندلان و وسایل کمک آموزشی و توانبخشی استقبال بسیار خوبی از این مجموعه خواهد شد.
*کتابخانه طلوع، پاتوقی برای روشندلان
رضا دوستعلی مدیر فرهنگی هنری منطقه 15 شهر تهران و رئیس فرهنگسرای خاوران هدف از تاسیس این کتابخانه را ارائه امکانات ویژه به روشندلان و ایجاد پاتوقی به بهانه کتاب و کتابخوانی برای آنان عنوان کرد.
وی گفت: کتابخانه صوتی به عنوان بخش جزیی از کتابخانه فرهنگسرای خاوران، چند سال گذشته خدماتی را به برخی از روشندلان ارائه می کرد که با توجه به جمعیت حدود 25 درصدی روشندلان در منطقه 15 و مناطق همجوار (13 و 14) نیازها و درخواست هایی برای استفاده از فضای کتابخانه مطرح و مکاتباتی انجام شد که در نهایت فضای مستقلی برای کتابخانه ویژه روشندلان در فرهنگسرای خاوران اختصاص داده و کتابخانه طلوع تاسیس شد.
دوستعلی با بیان اینکه در فاز نخست تاسیس کتابخانه طلوع به جز اعتبار عمرانی و آماده سازی کتابخانه، حدود 80 میلیون تومان بودجه برای تجهیز اولیه این کتابخانه اختصاص داده شد، اظهار کرد: معادل این اعتبار در سال 96، برای تجهیزات دیگر کتابخانه، خرید چاپگر ویژه بریل و کتاب های بریل مورد نیاز اختصاص داده شود.
رئیس فرهنگسرای خاوران با اشاره به حجم بالا و گران بودن کتاب های بریل افزود: با توجه به این موضوع و ایجاد سر و صدا در هنگام تایپ کردن کتاب های مورد نیاز روشندلان، قرائت خانه ویژه روشندلان برای استفاده از منابع کتابخانه طلوع اختصاص داده شده است.
دوستعلی با بیان اینکه محوطه فرهنگسرای خاوران برای تردد روشندلان مناسب سازی شده، اظهار کرد: امکانات لازم برای حداقل تردد روشندلان از فرهنگسرای خاوران به سمت خیابان ایجاد شده است.
مدیر فرهنگی هنری منطقه 15 شهر تهران با اشاره به اینکه در کتابخانه طلوع فعالیت های مرتبط با غنی سازی اوقات فراغت برای روشندلان تدارک دیده شده، گفت: تشکیل کانون های شعر و داستان ویژه روشندلان و روشندلان کتابخوان و برگزاری مسابقات ورزشی و جشنواره های دوره ای در حوزه های شطرنج و حوزه های مرتبط با کتاب و کتابخوانی در دستور کار قرار گرفته است.
وی افزود: تشکل ها و کانون های روشندلان فعال در سطح شهر تهران برای مشارکت در حوزه های مختلف از جمله کانون های شطرنج روشندلان و سایر برنامه های این کتابخانه اعلام آمادگی کردند.
دوستعلی گفت: با توجه به وجود 2 کتابخانه ویژه روشندلان در سطح سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران؛ فرهنگسرای بهمن و شهرری (منطقه 20)، کتابخانه طلوع آمادگی همکاری با این کتابخانه ها را داشته و نیازهای اعضای این کتابخانه ها را از لحاظ منابع، جزوات درسی، چاپ این کتاب ها و... تامین خواهد کرد.
منبع : ایرنا