امکان انجام عمل کاشت ساقه مغز در شیراز / نویدهای تازه برای ناشنوایان
26 دی 1396
دکتر سید بصیر هاشمی : امکان کاشت حلزون برای افراد در هر سن فراهم است زیرا آنان از تجربه شنوایی برخوردارند و قادر به گفتار هستند؛ درنتیجه عمل نیز روی آنها بهسرعت جواب میدهد؛ بنابراین چنانچه فردی بر اثر تصادف یا سانحه ناشنوا شود میتوان با کاشت حلزون او را به زندگی عادی بازگرداند اما کاشت ساقه مغز
برای ناشنوایانی است که پس از زبان آموزی و در سنین بالاتر از کودکی ناشنوا شده اند.
عمل کاشت ساقه مغز به ABI مشهور است ( AUDIORITY IMPLANT BRAINSTEM ) که دستگاهی است که طی یک عمل جراحی در ساقه مغز افراد ناشنوا کاشته می شود.
این جراحی باعث می شود که فرد ناشنوا صدا را احساس کند. ABI شامل یک الکترود کوچک است که در هسته های عصب شنوایی در ساقه مغز کار گذاشته می شود و می تواند مسیر شنوایی بالاتر از هسته ها را با سیگنال های الکتریکی تحریک کند.
بخش دیگر دستگاه یک میکروفن کوچک است که پشت گوش قرار می گیرد. میکروفن سیگنال های صوتی را به یک بخش رمزگشا که در زیر پوست قرار گرفته، می فرستد.
یک سیم کوچک این بخش را به الکترود کاشته شده وصل می کند. در برابر صداهای مختلف، الکترود تحریکات متفاوتی را به ساقه مغز می فرستد که این تفاوتها باعث می شود که فرد صداهای مختلف را بشنود و از هم تمیز دهد. در واقع می توان گفت که ABI به نوعی شبیه جراحی کاشت حلزون است با این تفاوت که در آن الکترودها مستقیماً در مغز قرار می گیرند.
این جراحی در بیماران که فاقد ساختمان گوش داخلی، حلزونی و عصب شنوایی هستند و در موارد ناشنوایی ناشی از قطع عصب شنوایی بدنبال جراحی یا وجود تومور مغزی استفاده می شود.
در این موارد کاشت حلزونی نمی تواند کمکی کند چون عصب شنوایی آسیب دیده است. بنابراین از ABI استفاده می شود تا الکترودها بدون عبور از عصب شنوایی، مستقیماً قسمتهای مرکزی شنوایی را تحریک کنند. اگر چه این جراحی شنوایی را به طور کامل به فرد برنمی گرداند اما در هر صورت بیمار را از دنیای سکوت و خاموشی بیرون می آورد و بعلاوه لبخوانی را نیز برای فرد راحت تر می کند.
رئیس مرکز کاشت حلزون شنوایی دانشگاه علومپزشکی شیراز کاشت ساقه مغز را نویدی برای بازگرداندن شنوایی به اینگونه افراد عنوان کرد و از امکان انجام این عمل در شیراز سخن گفت.
هاشمی ادامه داد: کاشت ساقه مغز هم اکنون در تهران انجام میشود و دانشگاه علوم پزشکی شیراز نیز در حال اقدام برای فراهم آوردن امکان آن طی چند ماه آینده است.
وی اظهار داشت : افرادی که دچار آسیبهای جدی گوش شدهاند، درصورتی که امکان جاگذاری پروتز در گوش آنها از بین رفته باشد، واجد شرایط کاشت حلزون نیستند.
هاشمی همچنین درباره احتمال شکست عمل کاشت حلزون شنوایی بیان داشت: باتوجه به اینکه ارزیابیها در مرحله شناسایی بخوبی انجام میشود، میتوان گزینههای ناموفق را تشخیص داد، این گزینه ها افرادی را در بر میگیرد که گوش داخلی آنها براثر بروز اختلال آسیب دیده و گزینههای مناسب کاشت نیستند اما درهر صورت ما عمل کاشت را برای آنها انجام میدهیم تا حداقل های ارتباطشان با بیرون فراهم شود.
وی افزود: درصورتی که بیمار پس از کاشت حلزون بر اثر تصادف ضربه ببیند یا دچار عفونت شود ممکن است عمل با شکست مواجه شود که البته بعضی موارد قابل درمان است و تنها در مواردی نادر نمیتوان آسیب را جبران کرد.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه علوم پزشکی شیراز در بخش دیگری از سخنان خود درباره امکان ساخت پروتز حلزون شنوایی در ایران گفت: بناست اقداماتی برای ساخت این پروتز در کشور انجام شود اما باید در نظر داشت که این کار به تکنولوژی بسیار پیشرفتهای نیاز دارد و بسیار هزینهبردار است برخی ارزیابی ها حاکی از آن است که در حال حاضر واردات آن از تولید بصرفه تر است؛ همچنین این فناوری در انحصار شرکتهای خاصی است و درحال حاضر فناوری تولید پروتزها در استرالیا، آمریکا و اتریش ساخته میشود و در زمره محصولات مرغوب بهشمار میرود.
هاشمی به تلاشها برای ساخت قسمت بیرونی سیستم حلزون شنوایی در ایران اشاره کرد و گفت: قسمت بیرونی این دستگاه نمونهسازی شده و تلاشها برای کسب مجوز تولید انبوه در حال انجام است.
معاون دانشگاه علوم پزشکی شیرازبیان کرد: مرکز کاشت حلزون شنوایی در شیراز علاوه بر فارس به استانهای بوشهر، کهگیلویه و بویراحمد، هرمزگان، بخشی از خوزستان، سیستان و بلوچستان، بخشی از کرمان و چهارمحال و بختیاری خدمات ارائه میکند، گفت: لیست انتظار مرکز شیراز درمقایسه با مراکز دیگر بسیار بیشتر است.
وی اظهارداشت: در حال حاضر 300 داوطلب کاشت حلزون در شیراز وجود دارد که هنوز ارزیابی و بررسی نشده و حدود 100 بیمار در حال انجام کمیسیون های تخصصی و منتظر کاشت دستگاه هستند.
هاشمی افزود:در سال جاری به علت مشکلات ارزی امکان تأمین بموقع پروتز فراهم نشده است و لیست انتظارها کمی طولانیتر از زمان معقول 6 تا 9 ماه شده است که با فراهم شدن دستگاه کاشت و ارسال آن دوباره به حالت عادی بازمیگردد.
این مقام مسئول در بخش دیگری از سخنان خود ابراز داشت: براساس بررسیهای صورتگرفته ابتلا به ناشنوایی در برخی شهرهای استان فارس بیشتر است؛ همچنین در برخی نژادها و مناطق به دلیل رواج ازدواج فامیلی امکان تولد نوزاد ناشنوا بر اثر مشکلات ژنتیکی بیشتر وجود دارد.
رئیس مرکز کاشت حلزون شنوایی دانشگاه علومپزشکی شیراز با تأکید بر اینکه هر ناشنوایی کاندیدای کاشت حلزون شنوایی نیست گفت: تنها افرادی که ناشنوای مطلق باشند و سمعک هم به شنوایی آنها کمکی نکند گزینههای مناسب کاشت حلزون هستند.
هاشمی همچنین عنوان کرد: بیماران برای تأمین هزینههای کاشت حلزون درحالحاضر هیچ مشکل مالی نخواهند داشت؛ زیرا هزینههای این عمل به صورت هیات امنایی تأمین میشود و بیمار تنها با پرداخت شش میلیون تومان میتواند این عمل را انجام دهد که بخشی از این مبلغ نیز با کمک خیرین بهزیستی و سایر منابع تأمین میشود.
وی با بیان اینکه هزینه عمده این عمل جراحی مربوط به خرید دستگاههاست، بیان داشت: درحالحاضر دولت و هیات امنا بودجهای برای تأمین این هزینه پیش بینی کرده اند و به همین دلیل بیمهها این عمل را تحت پوشش قرار نمیدهند، هزینههای بیمارستانی نیز توسط هیات امنا تأمین میشود؛ البته افراد تحت پوشش بهزیستی میتوانند مبلغی از هزینههایشان را نیز ازطریق بهزیستی تأمین کنند.
منبع : ایرنا