SE  چیست؟

SE  یا اشتغال حمایت شده، روشی است بین‌المللی و موفق در ایجاد اشتغال برای افراد دارای معلولیت که باید در هر کشور، مطابق با فرهنگ و رسوم آن کشور بومی‌سازی شود. پشتیبانی برای اشتغال، راه‌کاری است که از سوی افراد یا نهادهایی اعمال می­شود و توسط آن، افراد با ناتوانی­ های مختلف را برای تصاحب کار مناسب حمایت می­کنند. این حمایت باید به گونه­ ای باشد که هم در کسب یک شغل مناسب و هم در حفظ آن در طول مدت زندگی فرد دارای معلولیت به صورت سیستماتیک اثر کمک‌کننده­ ای داشته باشد.

بر این اساس می­توان گفت که Supported Employment  یا همان SE روشی است بسیار مؤثر برای اشتغالزایی پایدار و خوداشتغالی در افراد دارای معلولیت­های مختلف. دراین روش که در فاصله سال ­های 1970 تا 1980 با این هدف که داشتن شغلی با حقوق مناسب در یک بازار کار عادی، حق همه افراد جامعه است، در کشور آمریکا پایه‌ریزی گردید، فرد توان‌یاب که حمایت دریافت می­کند، نیازی به تمرکز ویژه برای کارآموزی و محل مخصوص انجام کار ندارد.   

باید به این نکته مهم توجه داشت: کسانی که از روش اشتغال حمایت شده استفاده می­ کنند، معتقدند هر انسانی بدون توجه به میزان معلولیت، حق اشتغال دارد و همچنین این وظیفه همیار شغلی است که آموزش لازم و مناسب را به فرد توان‌یاب داده و  او را در راستای کسب شغل و سپس حفظ آن یاری کند.

 با روش SE وقت و زمان فرد، فقط صرف آموزش محض نمی­شود. چرا که آموزشی که منجر به کسب شغل و درآمد نگردد، باعث کاهش انگیزه در فرد می­شود. همچنین ­با استفاده از این روش می‌آموزیم به تمام افراد، باید به دید یک شهروند نگریست و تمام حق و حقوق یک انسان و یک شهروند را برای عزیزان توان‌یاب نیز قايل شویم. شعار یک همیار شغلی این است: همه افراد می ­توانند کار کنند، در صورتی که منِ مربی بدانم چگونه آن کار را به فرد آموزش دهم. پس در این روش، آموزش کار و نحوه آموزش به توان‌یاب حایز اهمیت است.

مزایای استفاده از SE  :

1. کار در محیط­های عمومی
2. دید فردی
3. کسب حداقل دستمزد با توجه به قوانین وزارت کاری
4. ادامه پشتیبانی از فرد تا دو سال پس از استخدام
5. فراهم نمودن امکان خوداشتغالی
6. فراهم نمودن امکان کارورزی

روش SE   دارای پنچ گام اصلی است. گام اول: توافق نظر؛ به این معنی که از ابتدا، تمام مراحل کار به فرد توان‌یاب و خانواده او توضیح داده شود و این کار به عهده همیار شغلی است. در واقع همیار شغلی باید با خوشرویی و تأمل، به سوالات فرد توان‌یاب طی جلسات مستمر از طرق مختلف پاسخ دهد. گام دوم در روش اشتغال حمایت شده، تشکیل پروند شغلی یا همان ارزیابی توانایی ­های فرد است، که آیا توان‌یاب در زمینه‌هایی که متقاضی اشتغال است، نیازمند کسب مهارت­های بیشتری است یا نه؟ جست‌وجوی کار که از وظایف اصلی همیار شغلی است، گام سوم این روش است. تطبیق شغل مناسب با شخصیت و علاقه فرد توان یاب، یکی از مهم‌ترین ویژگی­ های این مرحله است. طبق روش اشتغال حمایت شده، از راه‌های مختلفی می­توان با کارفرما در ارتباط بود که گام چهارم به این مطلب اشاره دارد. در این مرحله، بعد از انتخاب کار و کارفرما، باید به توان‌یاب نحوه انجام مصاحبه شغلی یا نوشتن رزومه را آموزش داد.

در روشSE ، حضور و همراهی همیار شغلی در محل کار الزامی است. گام آخر در روش اشتغال حمایت شده، پشتیبانی از فرد، در محل کار و خارج از آن است.

در ایران یک رأس به روش اشتغال حمایت‌شده اضافه شده و آن نقش خانواده است.

نویسنده: مولود مولوی/ کارآموز مجتمع آموزشی نیکوکاری رعد

عکس: افتتاحیه مرکز اشتغال حمایت شده رعد