مواد کنوانسیون، برآمده از ذهنیتی شفاف و واقعگرایانه نسبت به پدیده معلولیت است. فرد دارای معلولیت در این کنوانسیون؛ انسانی است همانند سایر افراد بشر که فقط خواستار «فرصتهای برابر اجتماعی» و «احقاق حقوق» خود است. ماده یک این پیماننامه جهانی، از اعلامیهها و اسناد جهانی بسیاری الهام گرفته است که طی سالها، بر اساس تجارب جوامع بشری در سازمان ملل متحد به تصویب رسیده که مهمترین آنها «اعلامیه جهانی حقوق بشر» و «کنوانسیون جهانی حقوق بشر» است.
کنوانسیون ضمن تأکید بر «کرامت ذاتی» افراد دارای معلولیت و لزوم برخورداری از «آزادی»، «حق انتخاب»، «حق دسترسی» و «عدم تبعض» به مسائلی چون «اشتغال»، «تحصیل»، «زندگی خانوادگی»، «مساعدتهای قضایی» و حتی تطابق قانون کپی رایت با الزام دسترسی آزاد افراد دارای معلولیت به منابع فرهنگی و تردد راحت و آسان در مکانهای ملی و تاریخی و .. اشاره دارد .
- توجه ویژه به زنان و کودکان دارای معلولیت:
اگر چه پیشتر به طور گذرا در کنوانسیونهای جهانی حقوق زن و کودک، اشاراتی به تأمین حقوق فردی و جمعی زنان و کودکان دارای معلولیت شده است، اما کنوانسیون حقوق این افراد در چندین ماده به صراحت بر رعایت حقوق فردی و جمعی زنان و کودکان _ به عنوان اقشاری که بیشتر در معرض آسیب و تضییع حق قرار دارند _ تأکید ورزیده است.
کنوانسیون ماهیتی فرا ملی دارد. اما به خوبی توانسته است، شعار «جهانی اندیشیدن و ملی عمل کردن» را در ذات خود بپروراند.
- تدوین کنوانسیون از سوی افراد دارای معلولیت:
به نظر میرسد، کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت تنها کنوانسیون مصوب سازمان ملل متحد باشد که مخاطبانش در تدوین آن نقشی اساسی داشتهاند. این کنوانسیون عمدتا حاصل خرد جمعی شمار زیادی از افراد دارای معلولیت صاحب نظر و سازمانهای غیر دولتی مختص معلولین است. جامعیت بالای کنوانسیون مرهون تلاش کسانی است که از دور دستی بر آتش نداشته و با گوشت و پوست و تک تک سلولهای خود تک تک مواد کنوانسیون و تبصرههای ذیل آن را حس کرده و بدان رنگ کلام بخشیدهاند.
- اهمیت نمادین کنوانسیون به عنوان اولین پیماننامه جهانی در هزاره سوم:
وضع کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت به عنوان اولین سند جهانی در هزاره سوم گرچه فی نفسه اعتبار ویژهای ندارد، اما به شکلی سمبلیک موجب خرسندی این افراد و حامیان جنبش حقوق مدنی آنها شده است و مخاطبان کنوانسیون آن را به فال نیک گرفتهاند.
القای روح امید در دنیای جنوب:
هرچند مشکلات و دشواریهای افراد دارای معلولیت جهان شمول است و در جوامع توسعهیافته نیز میتوان از تبعیضها، تنگناها و موانع فرا روی آنها سخن گفت، اما به گزارش برنامه توسعه سازمان ملل 80 درصد از افراد دارای معلولیت در این کشورها زندگی میکنند و متاسفانه غالبا فقیرترین و محرومترین افراد جوامع خود محسوب میشوند.
منبع : بولتن کنوانسیون / پژوهش: رضا عبدالهی