دولت و ورزش معلولان؛ تدبیری که کارساز شد

هر چند که افتخارآفرینی ورزشکاران پارالمپیکی ایران سابقه طولانی دارد و بازی‌های پاراآسیایی گوانژو ۲۰۱۰ نخستین آوردگاه آنان در آسیا بود اما واقعیتی که نمی‌شد آن را انکار کرد در سایه قرار گرفتن ورزشکاران این قشر بود. این نگاه حاشیه‌ای موجب شد تا کمیته پارالمپیک به عنوان یکی از معاونت‌های کمیته ملی المپیک شناخته شود و خود به تنهایی توان ارائه راهکار مطابق با نیازهای ورزشکاران این قشر را نداشت.

نخستین تصمیم دولت یازدهم با همکاری مجلس شورای اسلامی تشکیل یک سازمان مستقل ورزشی برای معلولان بود که بتواند ردیف بودجه متفاوتی از کمیته ملی المپیک داشته باشد. انتخاب ردیف بودجه مشخص در قالب یک نهاد دولتی و سازمانی ورزش موجب شد تا مسئولان مرتبط با این قشر احساس استقلال بیشتری داشته باشند.

هر چند که تا استقلال کامل کمیته ملی پارالمپیک حدود ۲ سال زمان نیاز بود اما در سال ۹۶ این اقدام به صورت کامل انجام شد و در سال ۹۷ نخستین ثمره‌های آن در بازی‌های آسیایی نمایانگر بود.

در حالی که ورزشکاران جانباز و معلول ایران در نخستین دوره بازی‌های پاراآسیایی ۲۰۱۰ گوانژو با کسب ۲۷ مدال طلا، ۲۴ مدال نقره و ۲۹ مدال برنز، ‌جایگاه چهارم را کسب کردند در سومین دوره این رقابت‌ها که پس از استقلال کمیته ملی پارالمپیک برگزار شد ایران رکوردی تاریخی ثبت کرد و توانست با پیاده کردن سیاست کیفی اعزام‌ها، ۵۱ مدال طلا کسب کند و برای نخستین بار در جایگاه سوم قرار گیرد. ایران در این دوره از بازی‌ها ۴۳ مدال نقره و ۴۲ برنز کسب کرد.

اما این موفقیت چگونه به دست آمد؟ یکی از مهم‌ترین سیاست‌های کمیته ملی پارالمپیک در چند سال اخیر کیفی کردن اعزام‌ها بود. در این سیاست کسب سهمیه به عنوان ملاک مورد توجه قرار نمی‌گیرد بلکه مولفه اصلی اعزام‌ها احتمال مدال‌آوری یا قرار گرفتن در سکو است. این سیاست در بازی‌های آسیایی ۲۰۱۸ جاکارتا به خوبی جواب داد و ایران توانست برای نخستین بار در جایگاه سوم قرار گیرد.

ارتقا سطح کیفی و مدال‌آوری ایران در بازی‌های پارالمپیک توکیو یکی از مهم‌ترین دستور کارهای کمیته ملی پارالمپیک است. ایران در در بازی‌های پارالمپیک ریو ۲۰۱۶ با اعزام ۱۱۰ ورزشکار در ۱۲ رشته مختلف، با کسب هشت مدال طلا، نه نقره و هفت برنز در جایگاه پانزدهم بازی‌ها قرار گرفت.

بنا به جدولی که «هادی رضایی» دبیر اجرایی کمیته ملی پارالمپیک در اختیار خبرنگاران قرار داده است و براساس سیاست کیفی‌گرایی، در پارالمپیک ۲۰۲۰ توکیو باید شمار مدال‌های ایران از ۲۴ مدال به عدد ۳۲ افزایش پیدا کند. در این افزایش شمار مدال‌های طلا باید به عدد ۱۱ و شمار مدال های نقره به عدد ۱۳ برسد. همچنین پیش‌بینی شده است ایران در این دوره ۸ مدال برنز کسب کند.

بنا به گفته دبیر اجرایی کمیته ملی پارالمپیک در بازی‌های پارالمپیک ۲۰۲۰ سیاست اعزام بر مبنای کمی‌گرایی نیست بلکه سیاست کیفی‌گرایی استمرار پیدا خواهد کرد. کمیته برای حمایت جدی از ورزشکاران به میزان احتمال مدال‌آوری آنان حقوق و مزایایی برای این ورزشکاران در نظر گرفته است تا فارغ از دغدغه‌ها به به تمرینات آماده‌سازی ادامه دهند.

وی همچنین عنوان کرد: البته گروه‌های هدفی برای اعزام به توکیو ۲۰۲۰ در نظر گرفته شده که یکی از این گروه‌ها ورزشکارانی هستند که احتمال موفقیت آنان در پارالمپیک کم اما در آسیایی مدال‌آور هستند. آنان برای کسب تجربه و قرارگیری در شرایط مسابقه به توکیو اعزام می‌شوند.

چهره‌سازی یکی دیگر از مهمترین دستورالعمل‌های کمیته ملی پارالمپیک است. به گونه ای که برخی از افتخارآفرین‌های جانباز  و معلول ایران در سطح جهان نامی برای خود دست و پا کرده‌اند. مرتضی مهرزاد، زهرا نعمتی، شاهین ایزدیار و سیامند رحمان از جمله کسانی هستند که آوازه آنان فراتر از بازی‌های آسیایی است.

شاهین ایزدیار در بازی‌های پاراآسیایی ۲۰۱۸ جاکارتا با کسب ۶ مدال طلا و یک نقره به مایکل فلپس این رقابت‌ها مشهور شد و سیامند رحمان با مهار وزنه ۳۱۰ کیلوگرمی در ریو ۲۰۱۶ توانست تاریخ‌سازی کند.

همچنین زهرا نعمتی تیرانداز ایرانی با حضور در ۲ تورنمنت المپیک و پارالمپیک ۲۰۱۶ ریو موفق شد جایزه بنیاد «اسپورت آکورد» را از آن خود کند. وی در بازی‌های پارالمپیک ۲۰۱۲ لندن در رشته تیر و کمان به مدال طلا رسید.

توجه ویژه دولت به ورزش جانبازان و معلولان به گونه‌ای است که «سیما لیموچی» نایب رئیس زنان کمیته ملی پارالمپیک می‌گوید: توسعه ورزش زنان با پنج سال گذشته هم قابل مقایسه نیست. تنها در بعد کمی شمار ورزشکاران رشد نکردیم بلکه این رشد در بعد کیفی و مدال‌آوری در تورنمنت های بزرگی مانند پارالمپیک و بازی‌های پاراآسیایی نیز محسوس است.

نایب رئیس زنان کمیته ملی پارالمپیک عنوان کرد: با همت فدراسیون‌های ورزش جانبازان و معلولین، فدراسیون ورزش نابینایان و کمیته ملی پارالمپیک، در تمام رده‌های سنی هم استعدادیابی و هم مسابقات مختلف داخلی برگزار می‌شود. حتی در رشته‌هایی مانند شنا که امکان حضور بین المللی وجود ندارد مسابقات داخلی در حال برگزاری است و استقبال خوبی از آنها می‌شود.

ورزش جانبازان و معلولین را بیشتر با رشته‌هایی مانند والیبال نشسته، پارا وزنه‌برداری و تیراندازی می‌شناسند اما واقعیت این ورزش بسیار گسترده‌تر از این است که بتوان آن را در چند رشته خاص خلاصه کرد. در بازی‌های پاراآسیایی ۲۰۱۸ جاکارتا سه رشته ورزشی توانسته سهم مهمی در صعود ایران به جدول رده‌بندی مدال‌ها داشته باشند.

شطرنج نابینایان با ۱۴ مدال، شنا با ۷ مدال شاهین ایزدیار و جودو نابینایان به ۷ مدال انفرادی و تیمی در مجموع ۲۸ مدال کسب کرد که ۱۲ مدال آن طلا بود.

البته تمام برنامه‌های حمایتی دولت از ورزش معلولان به رقابت‌های پارالمپیک و پاراآسیایی ختم نمی‌شود بلکه سیاست حمایت از این قشر از ورزشکاران فراتر از بعد ورزشی آن است. بعد حمایتی دولت و وزارت ورزش در بخش جانبازان و معلولان بعه گونه‌ای است که این قشر و چهره‌های سرشناس آن در سطح جامعه به الگویی برای غلبه بر مشکلات و محدودیت‌ها تبدیل شوند.

حمایت همه‌جانبه دولت یازدهم و دوازدهم از ورزشکاران جانباز و معلول به گونه‌ای بود که در زمان دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری بسیاری از مدال‌آوران این قشر به صورت خودجوش از حسن روحانی حمایت کردند. ساره جوانمردی در قم و سیامند رحمان در ارومیه از مهم‌ترین این چهره‌ها بود.

منبع : ایرنا