استفاده ۱۷ ساله تلویزیون از زبان نامفهوم برای ناشنوایان

در جلسه کمپین پیگیری حقوق افراد دارای معلولیت که با حضور فاطمه سعیدی نماینده مردم تهران در مجلس برگزار شد، احسان شاهوردی مدیرعامل شبکه ملی ناشنوایان ایران در بیان بخشی از مشکلات ناشنوایان، به مشکل استفاده از زبان اشاره پرداخته و توضیح می‌دهد: در برخی موضوعات، ناشنوایان یک نظر دارند و سازمان بهزیستی نظری متفاوت دارد. برای مثال آیا صداوسیما تاکنون بررسی کرده است که بینندگان ناشنوا، متوجه زبان اشاره‌ای که معمولا در برنامه‌های خبری صداوسیما در گوشه تصویر، پخش می‌کنند، می‌شوند یا نه؟

وی توضیح داد: واقعیت این است که فرد ناشنوا، زبان اشاره مورد استفاده در تلویزیون را واقعا متوجه نمی‌شود. پس این افراد در تلویزیون چه می‌کنند؟ ۱۷ سال است که صداوسیما در مورد زبان ناشنوایان کار می‌کند که جای تقدیر دارد اما نکته اینجاست که روش آنها در این زمینه در طول این سال‌ها اشتباه بوده است.

مدیرعامل شبکه ملی ناشنوایان ایران ادامه داد: ما چگونه صدایمان را به صداوسیما برسانیم؟ وقتی هر نامه‌ای را برای آنها ارسال می‌کنیم معلوم نیست به کجا می‌رود. هرچه می‌گوییم این روش اشتباه است و ناشنوایان چیزی از این زبان نمی‌فهمند، می‌گویند صداوسیما آمارگیری کرده و این روش مورد تأیید است! این آمار را از چه کسانی گرفته که ما آنها را نمی‌بینیم؟ 

شاهوردی خاطرنشان کرد: تیرماه پارسال پس از مدت‌ها تلاش توانستیم یک جلسه با صداوسیما داشته باشیم و این موضوع نارسایی زبان اشاره صدا و سیما را مطرح کردیم. جالب اینجا بود که دهانشان از تعجب بازماند که یعنی ما ۱۷ سال بیهوده کار کردیم. در واقع باور نکردند کارشان اشکال دارد.

وی ادامه داد: تا اینکه در یک کنگره بزرگ ناشنوایان که سال گذشته در تبریز برگزار شد از صداوسیما دعوت کردیم تا آنها هم در این کنگره شرکت کنند و خودشان در مورد این موضوع از ناشنوایان حاضر در کنگره تحقیق و بررسی کنند. اما سازمان بهزیستی مانع شده و گفت هر نظرسنجی در مورد معلولان باید از کانال بهزیستی باشد. مگر بهزیستی نیازهای ما را بهتر از خودمان می‌داند؟! 

مدیرعامل شبکه ملی ناشنوایان ایران با انتقاد از نبود زیرنویس در برنامه‌های صداوسیمای ملی گفت: وقتی این مطالبه را مطرح کردیم گفتند این کار بودجه می‌خواهد و صداوسیما بودجه ندارد! 

وی ادامه داد: مشکل اینجاست که نبود زیرنویس در برنامه‌های صداوسیما سبب گرایش ناشنوایان به سمت ماهواره می‌شود. سؤال من این است که آیا شبکه جم از صداوسیما قوی‌تر است که برای تمام برنامه‌هایش زیرنویس دارد.

به گفته وی واقعیت این است که آنچه در صداوسیما وجود دارد زبان اشاره نیست بلکه زبان فارسی است که با شکل و شمایل اشاره نمایش داده می‌شود و این با زبان اشاره‌ ناشنوایان تفاوت دارد. ضمنا مترجمی باید این کار را انجام دهند که کارش مورد تأیید جامعه هدف باشد. این اشکال در صداوسیما را به راحتی می‌توان از یک نظرسنجی دریافت که اجازه آن را نمی دهند.

به‌دنبال این هستیم که رابط ناشنوا در سیما مورد وثوق تشکل‌ها و انجمن‌ها باشد

در این میان رضا غلامی سلطان مرادی، رئیس کارگروه ناشنوایان سازمان بهزیستی کشور قابل فهم نبودن زبان اشاره در رسانه ملی را طبیعی می‌داند و می‌گوید: زبان اشاره مورد استفاده در سیما به‌دلیل اختلاف سطح سواد، گویش‌های مختلف و مسائل آموزشی برای همه ناشنوایان قابل فهم نیست که طبیعی است. با این وجود مسئولیت از دوش ما ساقط نمی‌شود و باید میزان اختلاف در فهم زبان اشاره بین ناشنوایان را به حداقل برسانیم. این کار با کمک انجمن ملی زبان اشاره، انجمن خانواده ناشنوایان، کانون ناشنوایان و شبکه سراسری تشکل‌های ناشنوایان و دیگر سازمان‌های مردم‌نهاد در حال انجام است.

وی به ایرنا گفته است: به دنبال این هستیم که رابط ناشنوا در سیما مورد وثوق تشکل‌ها و انجمن‌ها باشد و توجیه شود. البته آنچه می‌گویند که زبان اشاره در سیما برای ناشنوایان مورد اختلاف هست و مورد فهم همه نیست، صحت دارد چون همه ناشنوایان سطح سواد و آموزشی یکسانی ندارند و عده‌ای از آنان زبان اشاره محلی خود را می‌دانند و براساس زبان اشاره محلی صحبت می‌کنند.

به گفته وی، زبان اشاره در زبان‌های گوناگون با هم فرق دارد. مثلا اگر آب را به یک فرد فارسی‌زبان با زبان اشاره نشان دهد، او متوجه نمی‌شود مگر اینکه به زبان اشاره بین‌المللی آشنایی داشته باشد و حال که در کشور به سه زبان کردی، ترکی و فارسی صحبت می‌شود، آیا انتظار است که همه ناشنوایان در سیمای ملی، سخنان فرد رابط ناشنوا (مترجم ناشنوا) را متوجه شوند.

غلامی سلطان مرادی در عین حال تصریح کرد: هرچند نباید انتظار داشت همه ناشنوایان، زبان اشاره را متوجه شوند اما باید دید چنددرصد آنان زبان اشاره مورد استفاده سیما را می‌فهمند، اگر میزان درصد بیشتر از  ۵۰ یا ۷۰ درصد باشد، قابل قبول است اما اگر میزان درصد آن پایین باشد باید برنامه‌هایی برای آن داشت که به نظرم میزان درصد افراد ناشنوایی که متوجه زبان اشاره سیما نمی‌شوند، پایین است.

منبع : ایرنا