رئیس اداره سلامت گوش و شنوایی وزارت بهداشت با اشاره به کاشت رایگان حلزون شنوایی برای کودکان تا ۴ سال، گفت: این کار بیش از ۶۰ میلیون تومان هزینه دارد؛ اما از ۲ سال قبل تاکنون تمام هزینه‌های کاشت حلزون در گروه زیر ۴ سال توسط هیات امنای صرفه‌جویی ارزی انجام می‌شود و برای سایر گروه‌های سنی نیز تا ۸۰ درصد هزینه‌ها را پوشش می‌دهد.
دکتر سعید محمودیان با اشاره به اینکه کم‌شنوایی به عنوان یک معضل جهانی شناخته می‌شود، گفت: بار بیماری و بار ناشی از شیوع کم‌شنوایی بسیار بالا است. در سال ۲۰۲۳ میلادی سازمان جهانی بهداشت رسما اعلام کرده است که تا سال ۲۰۵۰ حدود ۲.۵ میلیارد نفر در سراسر جهان به کم‌شنوایی مبتلا شده و با کم شنوایی زندگی می‌کنند.
آمار ۴۳۰ میلیون نفری معلولیت از ناحیه شنوایی
وی افزود: از این تعداد که نیاز به رسیدگی سریع دارند، حدود ۷۰۰ میلیون نفر نیاز به خدمات توانبخشی دارند؛ یعنی درصدی از این افراد دچار کم شنوایی می‌شوند که باید برایشان هزینه شود و حدود ۴۳۰ میلیون نفر هم با درجات متوسط تا شدید در دنیا زندگی می‌کنند که به نوعی از ناحیه شنوایی معلول تلقی می‌شوند که نیاز به خدماتی مانند کاشت حلزون و سمعک دارند و اکثر این افراد هم در کشورهای با درآمد متوسط و پایین هستند که دسترسی به این مراقبت‌ها اغلب محدود است.
وضعیت بروز کم شنوایی در کشور
رئیس اداره سلامت گوش و شنوایی وزارت بهداشت، ادامه داد: در حال حاضر در کشور ما بار بیماری در همه انواع کم شنوایی، در همه مردم و در هر سن و جنسی ۶.۸ درصد است. این رقم در سنین بدو تولد حدود ۳.۷ در هر ۱۰۰۰ تولد است که یعنی این تعداد نوزاد مبتلا به کم شنوایی شدید به دنیا می‌آیند و این یعنی سالانه حدود ۵ هزار نفر به آمار کسانی که مشکلات ناشنوایی دارند اضافه می‌شود.
ادغام غربالگری شنوایی نوزادان در نظام سلامت پایه
او تاکید کرد: اکنون ایران تنها کشوری است که در زمینه برنامه مراقبت و کنترل کم شنوایی نوزادان در تمام مراکز بهداشتی و درمانی سراسر کشور خدمات ارائه می‌دهد و همه نوزادان در بدو تولد از این نظر در ابتدا تحت غربالگری شنوایی به موقع قرار می‌گیرند. این موضوع در سطح ۲۲ کشور منطقه شرق مدیترانه، تنها در ایران به شکل ادغام شده در نظام سلامت پایه در حال اجرا است و ایران جزء کشورهای پیشرو و صاحب برنامه است.
پیگیری ارجاع نوزادان دچار کم‌شنوایی به سطوح خدمتی بالاتر
وی افزود: طبق این برنامه تمام نوزادان بایستی طی ۲۸ روز اول پس از تولد تحت غربالگری شنوایی قرار گیرند و این مهم در قالب برنامه مشترک کودک سالم همزمان با غربالگری سایر بیماری‌های دوران نوزادی انجام می‌شود. در صورتی که کودک به هر دلیلی مشکوک به کم شنوایی شناسایی شود و یا دارای عوامل خطر کم شنوایی باشد، برای تشخیص قطعی و به موقع و تعیین نوع، میزان و گوش دارای کم شنوایی به مراکز تشخیصی و درمانی سطح ۲ و ۳ ارجاع می‌شود و به این ترتیب عوارض کم شنوایی در کودک به صورت به موقع پیشگیری خواهد شد و تحت مراقبت‌های مربوطه قرار خواهد گرفت؛ که این گامی رو به جلو است.
محمودیان ادامه داد: پس از شناسایی به موقع، باید درمان هم در زمان درست خود انجام شود تا زندگی این کودکان در کنار کودکان عادی هم سن و سال خود شکل گیرد و همانند سایر کودکان آموزش‌های تحصیلی‌شان در زمان مقرر در مدارس عادی اتفاق افتد.
دلایل افزایش بروز کم‌شنوایی در سنین مدرسه
او تاکید کرد: آمار بروز کم‌شنوایی در کودکانی که به سن مدرسه می‌رسند از ۳.۷ در هر هزار نفر به ۱.۵ درصد می‌رسد و تا ۱۸ سالگی وقوع و شیوع آن به حدود ۳ تا ۵ درصد هم افزایش می‌یابد؛ در واقع در سنین مدرسه آمار کم شنوایی به دلیل وقوع برخی از عوامل خطر مانند دستکاری گوش با اجسام خارجی، وقوع عفونت‌ها و بیماری‌های گوشی، استفاده از هدفون‌ها و... افزایش می‌یابد. در صورتی که این مشکلات به موقع رسیدگی نشده و مورد توجه واقع نشوند، می‌توانند سبب عقب افتادگی جدی در مراحل تکامل زبانی و رشد گفتار و در نتیجه بروز افت تحصیلی دانش‌آموزان شوند.
وضعیت بروز کم‌شنوایی در سالمندان
وی با تاکید بر اینکه بروز اختلالات شنوایی در سنین سالمندی افزایش بالایی را نشان می‌دهد، تصریح کرد: یکی از جمعیت‌های در معرض خطر اختلالات شنوایی، سالمندان هستند. در این گروه علاوه بر کم‌شنوایی، احتمال ابتلا به دمانس یا آلزایمر بالاتر از ۷ برابر می‌شود. با اجرای برنامه‌های پیشگیری از کم شنوایی و مراقبت از سلامت شنوایی در دوره‌های قبل از سالمندی و محافظت از گوش‌ها از اصوات بلند و غیرایمن و همچنین ارتقای سطح سواد سلامت مردم از عوامل خطر کم شنوایی و راهکارهای خودمراقبتی از آسیب‌های شنوایی و گوش و همچنین زدودن افکار غلط و خطا مبنی بر عدم استفاده از سمعک و وسایل کمک شنوایی می‌توان گام‌های موثری در جهت از بین بردن رشد کم شنوایی در میان مردم و ارتقاء سلامتی آنها برداشت.
او تاکید کرد: همچنین اجرای برنامه پیشگیری و کنترل کم شنوایی در کشور در گروه‌های سنی مختلف، کمک بزرگی به پیشگیری از آسیب‌های شنوایی دوره سالمندی و در نتیجه جلوگیری از افسردگی دوران سالمندی و بروز سایر بیماری‌های وابسته به کم‌شنوایی خواهد کرد.
افزایش ۲ درصدی آمار کم‌شنوایان جهان طی ۱۰ سال
رئیس اداره سلامت گوش و شنوایی وزارت بهداشت، ادامه داد: براساس داده‌های سلامت جهانی در تحقیقاتی که در سال ۲۰۱۹ انجام شده است، مشخص شده که شاخص سال‌های سپری شده با کم‌شنوایی در کودکان صفر تا ۱۵ سال به میزان ۳.۱۳ درصد افزایش یافته است و این به معنای افزایش ۲ درصدی آمار کم شنوایان در ۱۰ سال گذشته است که ناتوانی‌های ناشی از آن در نتیجه وقوع آن افزایش یافته است.
۴۳ میلیون سال سپری شده با کم شنوایی و ناتوانی ناشی از آن
وی افزود: گفته می‌شود که سال‌های سپری شده با کم شنوایی و ناتوانی ناشی از آن، در جهان حدود ۴۳ میلیون سال برآورد شده است و این عدد در حالی اعلام می‌شود که این شاخص در ۱۰ سال گذشته تا ۱۸ درصد افزایش یافته است. بر همین اساس کشورها مجاب شدند تا با اجرای ۷محور جلوی بروز کم‌شنوایی را بگیرند.
طرح آزمایشی غربالگری شنوایی کودکان مدرسه‌رو
محمودیان گفت: ما تنها کشوری هستیم که در سطح منطقه شرق مدیترانه از پتانسیل‌های بسیار خوبی از منظر تربیت پزشک خانواده تا متخصصین شنوایی شناسی، گفتاردرمانگر، متخصص گوش و حلق و بینی، فلوشیپ‌های فوق تخصصی جراحی گوش و ... برخورداریم و قصد داریم تا با کمک این افراد، غربالگری‌های شنوایی را در گروه سنی کودکان و نوجوانان مدرسه‌رو ابتدا به شکل پایلوت و سپس به شکل کشوری دنبال کنیم.
وی با تاکید بر اینکه در این میان نیازسنجی هم صورت گرفته است و از نظر تجهیزات هم در این زمینه مشکلی نداریم، توضیح داد: در حال حاضر به دنبال تقویت همکاری‌های بین بخشی هستیم تا همه ذینفعان برنامه، در یک مسیر در جهت تقویت اجرای برنامه از غربالگری تا مراقبت‌های سطوح بالاتر به منظور توانمندسازی افراد کم شنوا و بهبود ارتباطات آنها و استقلال کامل قدم برداشته شود.
غربالگری شنوایی در محیط‌های شغلی خاص
او تاکید کرد: از برنامه‌های بعدی با اولویت بالای اداره سلامت گوش و شنوایی، مراقبت از افرادی است که در غربالگری محیط‌های شغلی و حرفه‌ای خود مثل صنایع و کارگاه‌های صنعتی با مشکلات شنوایی شناسایی شده‌اند، کارگرانی که در معرض خطر آسیب‌های شنوایی هستند، مردمی که در معرض خطر آلودگی‌های صوتی هستند و بایستی در برنامه مراقبت از شنوایی از خدمات مربوطه بهره‌مند شوند تا از عوارض سال‌های با ناتوانی در آنها جلوگیری شود.
شرایط انجام کاشت حلزون رایگان در کشور
وی با اشاره به اینکه کاشت حلزون شنوایی برای یک گوش برای تمام جمعیت پایین‌تر از چهار سال در کشور رایگان است، اظهار کرد: این کار بیش از ۶۰ میلیون تومان هزینه دارد. این موضوع خیلی مهم است که کودک مبتلا به مشکلات شنوایی در سن طلایی جراحی شود. خوشبختانه بیش از ۱۶ مرکز کاشت حلزون در کشور وجود دارد و عمل کاشت حلزون از سال ۱۳۷۱ در کشور آغاز شده است.
محمودیان با اشاره به اینکه اعمال کاشت حلزون در ایران همزمان با سایر کشورها انجام شده است، اظهار کرد: در این زمینه هیئت امنای صرفه‌جویی ارزی خدمات بسیار مهمی ارائه کرده است و بزرگترین حامی این عمل‌ها است که پروتزهای شنوایی را وارد می‌کند. از دو سال قبل تاکنون نیز تمام هزینه‌های کاشت حلزون در گروه زیر ۴ سال را متقبل می‌شود و برای سایر گروه سنی نیز تا ۸۰ درصد هزینه‌ها را پوشش می‌دهد.
ارائه ۱۷ هزار پروتز شنوایی طی ۳۱ سال گذشته
وی افزود: از سال ۱۳۷۱ تا سال گذشته حدود ۱۷ هزار پروتز شنوایی تامین شده است و رایگان در اختیار مردم قرار گرفته است. تنها در سال ۱۴۰۱ حدود ۱۹۰۰ پروتز شنوایی تحویل مردم شد و صف کاشت حلزون تقریبا به صفر رسید.
رئیس اداره سلامت گوش و شنوایی وزارت بهداشت درباره ارائه خدمات ارائه سمعک و کاشت حلزون به اتباع نیز، گفت: در این زمینه با اتباع قانونی مانند ایرانیان برخورد می‌شود و برای کاشت حلزون به مراکز مربوطه معرفی می‌شوند. در مورد اتباع غیرقانونی شاید نتوان اقدام کاملی انجام داد اما با این وجود برای دریافت خدمات به مراکز معرفی می‌شوند.
او ادامه داد: ۶۰ درصد کم‌شنوایی در کودکان قابل پیشگیری است که این کار با افزایش سواد سلامت جامعه میسر است. به عنوان مثال اگر کودکی با مشکلات شنوایی متولد می‌شود باید خانواده تحت مشاوره قرار گیرند تا بتوان از تولد نوزادان بعدی دچار کم شنوایی جلوگیری کرد.
علل بروز کم‌شنوایی چیست؟
وی علل بروز کم شنوایی و ناشنوایی را به این صورت تصریح کرد: آلودگی‌های صوتی، استفاده بی‌رویه از آنتی‌بیوتیک‌ها و بروز عفونت‌ها، و استفاده بی‌رویه از تجهیزاتی که سر و صدا ایجاد می‌کنند از عوامل مهم ایجاد ناشنوایی و کم شنوایی است.
۵ استان با شیوع بالاتر کم‌شنوایی در کشور
او درباره سهم استان‌ها در میزان بروز ناشنوایی در نوزادان به ایسنا تصریح کرد: استان‌های ایلام، کهگیلویه و بویراحمد، کرمانشاه، فارس، سیستان و بلوچستان و... شیوع بالاتر ناشنوایی و کم شنوایی دارند و یکی از علل افزایش آمار کم شنوایی و ناشنوایی، ازدواج‌های فامیلی است.
منبع : ایسنا