معنای همیار شغلی با همدلی و مشارکت برابری می‌کند
1 تیر 1397
فرانک زمردپوش همیار شغلی رعد:
همیاری شغلی، یکی از زیباترین تجارب شغلی است که هر کس می‌تواند آن را تجربه کند. حس خوبِ بودن کنار کسی که به شما اعتماد کرده و اهداف مورد علاقه اش در زندگی را با شما در میان گذاشته تا شاید بتوانید مثل یک دوست و همراه خوب راه بهتری را در زندگی او باز کنید.
فرانک زمردپوش، دانشجوی مقطع دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی در دانشگاه خوارزمی است و بیش از دو سال در رعد به عنوان همیار شغلی داوطلب فعالیت دارد. با او در مورد علت انتخاب و چالش‌ها و تجربه‌های همیاری شغلی به گفت‌وگو پرداختیم:
موضوع رساله‌ام در ارتباط با نیازها و رفتار اطلاعاتی بود و تمایل داشتم یک پژوهش کاربردی را انجام دهم. از این‌رو به دنبال یک جامعه آماری آسیب پذیر بودم که به طور اتفاقی در جلسه‌ای شرکت کردم که موضوع بحث افراد دارای معلولیت بود. سرکار خانم پناهی هم به عنوان یکی از مدعوین، سخنرانی جالبی را در طرح اشتغال حمایت شده ایراد کردند که باعث شد کارآموزان رعد را به عنوان جامعه آماری رساله‌ام انتخاب کنم. در انتهای جلسه، گفت‌وگوی کوتاهی را با ایشان در این خصوص داشتم که با استقبال خوب مواجه شد. با مراجعه به مجتمع رعد و آشنایی بیشتر با این طرح انگیزه قوی‌تری در من قوت گرفت و برای این‌که بتوانم در محیط واقعی به صورت مشارکتی پژوهش را انجام دهم، تصمیم گرفتم در دوره‌های اشتغال حمایت شده (SE) شرکت کنم. پس از گذراندن ده جلسه آموزشی به عنوان همیار شغلی همکاری من با مجتمع رعد شروع شد.
- شما مهارت‌های لازم برای همیاری شغلی را کجا و از چه طریقی آموختید؟
جلسات آموزشی SE در مجتمع رعد و توسط خانم‌ها داداشیان و رستگارمقدم برگزار شد و این دو بزرگوار اصول اشتغال حمایت شده و تجارب عملی و ارزشمند خود را در اختیار من گذاشتند.
- مهم‌ترین نکته‌ای که در این جلسات یاد گرفتید چه بود؟
به عنوان فردی خارج از مجموعه که برای اولین بار در این محیط با افراد دارای معلولیت مواجه شده، مهم‌ترین نکته؛ کنار گذاشتن حس ترحم و باور داشتن توانمندی‌های این عزیزان بود. با گذشت زمان قابلیت‌ها و ویژگی‌های خاص آن‌ها بیشتر بر من آشکار شد.
- خاطره شیرینی از این شغل دارید برای ما تعریف کنید؟
بهترین خاطرات من در مصاحبه‌هایی است که با افراد دارای معلولیت دارم. با انجام هر مصاحبه، افق جدیدی به روی من باز می‌شود. خاطرات، سختی‌ها، پشتکار و انگیزه قوی آن‌ها برای زندگی تحسین برانگیز است. تا این لحظه توانستم دوستان خوبی پیدا کنم که هر یک کوله باری از تجارب ارزنده را با خود دارند و من قصد دارم در رساله دکتری خود، دیدگاه‌ها و مشکلات آن‌ها را منعکس کنم.
- به نظر می‌رسد همیاران شغلی تجربیات بزرگ و موفقی کسب می‌کنند.
بله. البته نه فقط همیاران شغلی بلکه همه همکاران دلسوز رعد در هر جایگاهی که باشند چون با افراد دارای معلولیت مرتبط هستند، دارای تجارب موفق هستند. در مدت کوتاهی که در رعد فعالیت می‌کنم، بسیار آموختم و بسیار تجربه کردم. تجارب ارزشمندی که تنها با همدلی و همراهی با این افراد قابل دریافت است؛ چون در واقع «معنای همیار شغلی با همدلی و مشارکت برابری می‌کند.»
- آیا تا کنون به کسانی همیاری شغلی را توصیه کرده‌اید؟
من به واسطه شغل خودم که مدیریت کتابخانه است و به دلیل این‌که با افراد زیاد دیگری در ارتباط هستم از مجتمع رعد و فعالیت‌های آن زیاد صحبت می‌کنم. هدف من آگاه سازی افراد و تغییر نگرش آن‌ها نسبت به افراد دارای معلولیت و درک توانمندی‌های آن‌ها است. زمانی که شاهد چهره‌های شگفت‌زده و تحسین کننده مخاطبین در هنگام وصف فعالیت‌های افراد دارای معلولیت هستم، خیلی لذت می‌برم. زیرا فکر می‌کنم، فردی از جامعه را که کمترین حسی از همدلی و مشارکت در وجودش متجلی است، به صورت خودجوش جذب نهادهای مردمی می‌شود و رعد هم به عنوان یکی از این مؤسسات پیش رو همیشه پذیرای کمک‌های مادی و معنوی حامیان خود بوده و هست.
- این کار چه سختی‌هایی به همراه دارد؟
حتما انسان با انتخاب همیاری شغلی وظیفه سنگینی به عهده خواهد گرفت. از این‌رو باید نهایت تلاش و صرف انرژی و زمان کافی را برای کسی که به یاری تو امید دارد به کار بگیری تا آینده و افق جدیدی را مقابل دیدگان او باز کنی.
- به عنوان یک همیار شغلی چه میزان تغییر نگرش نسبت به اشتغال افراد دارای معلولیت در جامعه دیده‌اید؟
متاسفانه باید به این نکته اشاره کنم که در مراجعه به محل‌هایی که درخواست نیروی کار داشتند (غیر از کارفرماهای شناخته شده مثل شرکت فیروز) تغییر قابل مشاهده‌ای را در رفتار آن‌ها ندیدم. کماکان با همان سنگینی نگاه‌ها و همان حس ترحم و دلسوزی مواجه شدم. جامعه ما هنوز نسبت به قابلیت‌های افراد دارای معلولیت ناآگاه است و به نظر من این فرهنگ‌سازی باید از سنین کودکی نهادینه شود و تمامی نهادهای جامعه از مدارس، شهرداری، صدا و سیما گرفته تا قشرهای مختلف مردمی این وظیفه را عهده دار شوند.
- آیا دیدگاه افراد دارای معلولیت نسبت به خود تغییری داشته است؟
بله. این تغییر نگرش در این افراد به وضوح احساس می‌شود. در گفت‌وگو با این عزیزان اعتماد به نفس، علاقه، انگیزه و پشتکار زیادی دیدم و به نظر من در مرحله اول باید دیدگاه خود افراد دارای معلولیت و خانواده‌های آن‌ها تغییر کند که خوشبختانه این امر تا حد زیادی تحقق یافته. امیدوارم در آینده نزدیک با راه یافتن افراد دارای معلولیت به مراکز شغلی و نشان دادن توانایی‌ها و ویژگی‌های خوب آن‌ها به تدریج شاهد تغییر دیدگاه‌های افراد جامعه نیز باشیم.
- فکر می‌کنید چقدر به عنوان یک همیار شغلی درست عمل کرده و موفق بودیده اید ؟
نکته مهم در درجه اول برای پذیرش یک مسئولیت آگاهی از مبانی نظری و پیشینه آن است. به نظر من تنها علاقه‌مندی برای کمک به افراد دارای معلولیت کافی نیست. چه بسا به دلیل عدم آگاهی کافی از شرایط جسمی و روحی این افراد ناخواسته به آن‌ها صدمات جبران‌ناپذیری وارد کنیم. پس آموزش همیاران شغلی، پیش از ورود به این عرصه بسیار لازم و ضروری است. در درجه دوم با گذشت زمان، همیاران شغلی تجربه مفیدی را در درک شرایط افراد دارای معلولیت کسب کرده و با بینش وسیع تری به آن‌ها کمک می کنند. من با گذشت دو سال در برخورد با این افراد تجربه‌های زیادی آموختم ولی موفقیت در این راه نیاز به افراد دلسوز، با انگیزه و خودجوش دارد که زمان و انرژی زیادی را می‌طلبد. از آن‌جایی که به دلیل مشغله کاری به صورت تمام وقت در این مجموعه نیستم، علی‌رغم تلاش زیاد نمی‌توانم ادعا کنم که فرد موفقی بوده‌ام. امیدوارم بتوانم در آینده تاثیر بیشتری در مجموعه داشته باشم.
مولود مولوی
روابط عمومی مجتمع آموزشی نیکوکاری رعد