پربازدیدترین مقاله‌های علمی نمایه‌شده در پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (SID) با موضوع معلول براساس میزان بازدید مخاطبان مشخص و معرفی شدند.
به افرادی که دچار ناتوانی یا کم‌توانی در فعالیت‌های اعضاء بدن خود هستند، معلول حسی یا معلول جسمی حرکتی گفته می‌شود. معلولان جسمی حرکتی، افرادی هستند که دارای ضعف، اختلال یا ناتوانی در اندام‌های حسی و حرکتی بوده و برای حرکت نیاز به وسایل خاصی دارند. گروه معلولین حسی حرکتی عموماً دچار نقص عضو یا ناهنجاری‌های اسکلتی یا ضایعات نخاعی و مغزی و یا اختلالات بیولوژیک و متابولیسم هستند. این دسته از معلولین به دو گروه نیمه متحرک، که از عصا یا چوب بغل استفاده می‌کنند و استفاده‌کننده از صندلی چرخ‌دار تقسیم می‌شوند.
حدود ۱۵ درصد از مردم جهان را افراد معلول تشکیل می‌دهند. آمار تعداد معلولان در کشورهای درحال توسعه بیشتر است. براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، به اختلال یا ناتوانی فرد که او را از انجام نقش طبیعی باز می‌دارد، معلول گفته می‌شود. معلولیت، براساس مقاله «روش مناسب‌سازی محیط شهری برای افراد معلول»، به سه دسته تقسیم می‌شود: ۱. معلولیت ذهنی یا عقب‌ماندگی ذهنی، ۲. معلولیت جسمی و ۳. معلولیت اجتماعی.
روز جهانی معلولان
روز جهانی معلولان، همه ساله در تاریخ ۳ دسامبر برابر با دوازده آذرماه برگزار می‌شود. روز جهانی معلولان، از سال ۱۹۹۲ توسط سازمان ملل بنیان نهاده شد. هدف از برگزاری روز جهانی معلولان، به منظور ترویج درک مسائل مربوط به معلولان و حمایت از کرامت، حقوق و رفاه آنها در نظر گرفته شده است.
روز جهانی معلولان به دنبال آگاهی بخشی از دستاوردهای افراد معلول در جنبه‌های مختلف زندگی مثل سیاست، اجتماع، اقتصاد و فرهنگ است. از سال ۲۰۰۷، شعار هر سال روز جهانی معلولان متفاوت است و بر موضوع خاصی تمرکز دارد. شعار سال ۲۰۲۲ روز جهانی معلولان «راه حل‌های تحول‌آفرین برای توسعه فراگیر: نقش نوآوری در ایجاد جهانی در دسترس و برابر» است. شعار امسال روز جهانی معلولان که بر نوآوری تأکید دارد شامل موارد زیر است:
۱. نوآوری برای توسعه فراگیر برای اشتغال معلولان
۲. نوآوری برای توسعه فراگیر در کاهش نابرابری معلولیت
۳. نوآوری برای توسعه فراگیر معلولیت به عنوان مثال ورزش
به‌همین منظور در این گزارش به بررسی مقاله‌های فارسی با موضوع معلول در حوزه‌های موضوعی مختلف خواهیم پرداخت.
معرفی مقاله‌های پربازدید علمی با موضوع معلول
براین اساس، مقاله «روش مناسب سازی محیط شهری برای افراد معلول» پربازدیدترین مقاله فارسی با موضوع معلولان است. این مقاله در سال ۱۳۹۳ توسط اعتماد شیخ‌الاسلامی و دلجوان نگارش شده است و به بررسی توانبخشی به افراد معلول در اجتماع می‌پردازد. شبکه معابر شهری، به عامل ارتباطی فضاهای شهری گفته می‌شود که با مناسب‌سازی آن برای فرد معلول، بسیاری از مشکلات آنها را حل خواهد کرد. این مقاله به این نتیجه می‌رسد که از مهم‌ترین اقدام‌ها برای معلولان، مناسب‌سازی و به‌سازی محیط شهری است که از مهم‌ترین آن می‌توان به معابر شهری، تجهیزات شهری، فضاهای دسترسی و پارک‌ها اشاره کرد.
جدول ۱. مقاله‌های فارسی پربازدید با موضوع معلولان
معرفی جدیدترین مقاله‌های علمی با موضوع معلولان
براین اساس، مقاله «تحلیل فضایی معلولیت مطالعه موردی: شهرستان‌های استان اردبیل» که در مجله تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی (علوم جغرافیایی) منتشر شده، جدیدترین مقاله با موضوع معلولان است. این مقاله بر لزوم توجه به برنامه‌ریزی کلان برای جامعه معلولان تأکید می‌کند. مقاله با هدف تحلیل وضعیت پراکنش فضایی معلولان و ارتباط آنها با مناطق مختلف شهرستان‌های اردبیل انجام گرفته و در ادامه به رسیدگی بیشتر به مشکلات دسترسی به خدمات شهری و ایجاد شرایط زندگی بهتر برای معلولان پرداخته است. یافته‌های این مقاله نشان می‌دهد که ارتباطی بین میزان توسعه یافتگی و معلولیت در شهرستان‌های استان اردبیل وجود ندارد. علاوه براین، در تمام شهرستان‌های این استان تعداد معلولان مرد بیشتر از معلولان زن است. همچنین اکثر معلولان استان اردبیل جوان هستند. نزدیک به ۵۵.۹۱ درصد از جامعه معلولان استان اردبیل بی‌سواد بوده و نزدیک به ۶۴/۹۶ درصد از معلولان این استان با معضل بیکاری مواجه‌اند.
جدول ۲. مقاله‌های جدید فارسی با موضوع معلولان
معرفی مجله‌های علمی پربازدید با موضوع معلول
بیشتر مقاله‌های فارسی مرتبط با معلولان مربوط به حوزه‌های موضوعی «علوم پزشکی و سلامت»، «تربیت بدنی» و «روانشناسی» است. مجله‌های آرشیو «توانبخشی (توانبخشی)»، «مطالعات ناتوانی» و «طب جانباز» به ترتیب مجله‌هایی هستند که بیشترین تعداد مقاله‌های فارسی با موضوع معلولان را منتشر کرده‌اند.
کلمه‌های کلیدی مقاله‌های فارسی با موضوع معلول
کلمه‌های کلیدی عصاره هر مقاله است و نویسنده موضوعات مقاله خود را در کلمه‌های کلیدی نشان می‌دهد.
به گزارش روابط عمومی مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، «کیفیت زندگی»، «حمایت اجتماعی» و «مناسب‌سازی» مهم‌ترین کلمه‌های کلیدی در مقاله‌های با موضوع معلولان هستند. دو موضوع پرتکرار در مقاله‌های مرتبط با معلولان یعنی کیفیت زندگی و حمایت اجتماعی در حوزه موضوعی روانشناسی و مناسب‌سازی مربوط به حوزه موضوعی معماری و شهرسازی هستند.
منبع : ایسنا